نقش پکن، مسکو و مینسک در تحول قدرت پدافندی و هوایی ایران
رکنا سیاسی: ایران برای نوسازی توان هوایی و پدافندی خود به دنبال همکاری با کشورهایی همچون روسیه، چین و بلاروس است؛ خرید جنگنده‌های سوخو ۳۵ و حضور جنگنده‌های یاک در کشور از جمله گام‌های اولیه در این مسیر محسوب می‌شود.
مجموع اخبار تائیدنشده در حوزه نظامی نشان می‌دهد که ایران پس از جنگ ۱۲ روزه، به دنبال بازسازی توان هوایی و پدافندی خود است.
به گزارش فرارو، توان هوایی ایران یکی از اولین حوزه‌هایی بود که به خاطر مجموعه‌ای از علت‌ها به خصوص موضوع تحریم‌های خارجی، طی پنج دهه گذشته با چالش‌هایی جدی روبرو شد. قدیمی بودن این بخش از توان نظامی کشور نیز خود را در جریان جنگ ۱۲ روزه نشان می‌داد. همچنین در جریان این جنگ، ضعف پدافندی ایران نیز یکی از نقاط آسیبی بود که مورد توجه قرار گرفت و مقامات رسمی کشور نیز درباره آن سخن گفتند. به غیر از مشکلات در عملکرد، همچنین اخباری وجود دارد که نشان‌دهنده هدف قرار گرفتن برخی تجهیزات آفندی و پدافندی ایران در جریان جنگ اخیر است. حالا اخباری از منابع داخلی و خارجی به گوش می‌رسد که اگر مورد تائید قرار بگیرند، نشان‌دهنده تلاش‌ها برای بازسازی توانمندی‌ها در این دو حوزه است.
توان هوایی با چین و روسیه
در میان این اخبار، تشخیص اخبار صحیح از پروژه‌های ران شده در فضای مجازی سخت است. اخباری که پیش از این به صورت رسمی منتشر شده بودند، از این قرار بود که ایران ۴۸ فروند جنگنده سوخو ۳۵ خریداری کرده هرچند هنوز آن‌ها را تحویل نگرفته است. حضور جنگنده‌های آموزشی یاک در ایران نیز تائید شده. اما با عبور از این اخبار، بقیه مطالب رنگ و بوی ادعا دارند. مثلاً چندی پیش یکی از نمایندگان مجلس مدعی شده بود که تعدادی میگ ۲۹ دست دوم به ایران داده شده است. در حال حاضر موج جدید اخبار و تحلیل‌ها بر این اساس است که ایران علاوه بر روسیه، به دنبال خرید جنگنده از چین نیز هست. نکته مهم این است که فرآیند سفارش، تولید و آموزش خلبانان در این حوزه، فرآیندی زمان‌بر است.
جنگنده جی - ۲۰ چین
برخی کاربران شناخته‌شده در این میان در شبکه توئیتر مدعی شدند که به زودی جنگنده‌های نسل پنجم و ششم چینی به ایران خواهد آمد. ادعاها بر این اساس است که چین قرار است جنگنده‌های پنهانکار نسل پنجم خود یعنی جی – ۲۰ را به ایران بفروشد. در حالی که پیش از این اخبار حول محور فروش جنگنده جی – ۱۰ (نسل ۴.۵) می‌چرخید. چین تا کنون جنگنده جی – ۲۰ را به هیچ کشوری صادر نکرده است. جنگنده نسل ششم چین نیز هنوز در مرحله تست است. تحلیلگران بر این باورند که اگر موضوع خرید جنگنده از چین جدی باشد، جنگنده‌های جی – ۱۰ به واقعیت نزدیک‌تر هستند.
نوسازی پدافند با بلاروس و چین
با توجه به وقایع جنگ ۱۲ روزه، بخشی از اخبار نیز بر نوسازی توان پدافندی ایران با خرید تجهیزات از چین و بلاروس متمرکز است. این اخبار به خصوص با انتشار اطلاعات پرواز هواپیماهای ترابری از بلاروس به ایران با استفاده از منابع داده‌باز موجود در این اینترنت تقویت می‌شود. به طور دقیق مشخص نیست که تجهیزات ادعایی از مبداء بلاروس از کدام نوع سامانه‌های پدافندی این کشور هستند. اما در مورد چین، اخبار حاکی از خرید سامانه پدافندی HQ9 (توسعه یافته بر پایه سامانه اس – ۳۰۰ روسی) و رادارهای برد بلند (احتمالاً مدل jy-14) است. یک فعال رسانه‌ای آمریکایی طرفدار ایران مدعی شده بود خریدهای ایران از چین در ازای فروش دو میلیارد دلار نفت انجام شده است.
سامانه پدافندی اچ کیو ۹
توان پدافندی ایران با تمام پیشرفت‌های داخلی و همچنین در اختیار گرفتن سامانه‌های پیشرفته اس – ۳۰۰ پس از برجام، در جریان جنگ ۱۲ روزه به صورت عملی و جدی محک خورد. ایران در حوزه پدافندی مجموعه‌ای از سامانه‌های داخلی توسعه‌یافته بر پایه تسلیحات آمریکایی و روسی (شوروی) و بعضی سامانه‌های خریداری شده در دهه ۸۰ خورشیدی مانند پدافند تور را در بردهای مختلف استفاده می‌کند. سامانه‌های برد بلند بومی و روسی نیز در ایران فعال هستند. بخشی از سامانه‌های پدافندی ایران در دو حمله اسرائیل در آبان ۱۴۰۳ و جنگ ۱۲ روزه از بین رفتند.
موزه‌ای از هواپیماهای قدیمی
نیروی هوایی کشورمان مجموعه‌ای از هواپیماهای قدیمی را در اختیار دارد که طی چند نوبت به این نیرو اضافه شدند. ستون فقرات این نیرو را جنگنده‌های آمریکایی خریداری شده پیش از انقلاب یعنی اف ۴، اف ۵ و اف ۱۴ تشکیل می‌دهند. اولین هواپیماهای اف ۱۴ سال ۱۳۵۴ وارد ایران شدند. این تاریخ برای هواپیمای اف ۴، سال ۱۳۴۷ و برای اف ۵، ۱۳۴۴ است.
هواپیمای F-4 نیروی هوایی ایران
بخش دیگری از هواپیماها که نسبت به جنگنده‌های آمریکایی، عمر کمتری دارند، جنگنده‌های سوخو ۲۴ هستند. بخشی از این هواپیماها که در ایران خدمت می‌کنند، مربوط به ناوگانی هستند که در جریان جنگ خلیج فارس و حمله عراق به کویت، برای جلوگیری از نابودی در بمباران‌های آمریکایی به ایران فرستاده شدند. ایران نیز در آن زمان طی یک قرارداد با روس‌ها، تعدادی دیگر از این جنگنده‌ها را نیز خریداری کرد. بنابراین، ورود اولین هواپیماهای سوخو ۲۴ فنسر به سال ۱۳۶۹ یعنی حدود ۳۵ سال قبل برمی‌گردد.
سوخو ۲۴ فنسر - معروف به شمشیرباز
ایران همچنین در سال ۱۳۶۸ تعدادی میگ ۲۹ رزمی و آموزشی برای تقویت و نوسازی ناوگان هوایی خود از شوروی خریداری کرد که امروز نیز فعال هستند و باز هم بخشی از آن‌ها با مصادره هواپیماهای فراری عراق به ایران افزایش پیدا کرد. در این بازه زمانی، ایران جنگنده چنگدو – جی ۷ را نیز از چین خریداری کرد که بر اساس میگ ۲۱ شوروی ساخته شده و قطعات غربی آن با قطعات چینی جایگزین شدند. در سال ۱۳۶۹ و فرار هواپیماهای عراقی به ایران، هواپیماهای میراژ نیز مصادره شدند و در حال حاضر در ناوگان ایران حضور دارند. تعدادی نیز هواپیمای سوخو ۲۰ بودند که در نیروی هوایی سپاه پاسداران خدمت می‌کردند. با توجه به تحریم‌های ایران، اخبار رسمی همواره بر این اساس منتشر می‌شود که هواپیماهای ایران به خصوص تولیدات آمریکایی با اورهال و اقدامات فنی داخلی روزآمد شده و عملیاتی هستند. در این چند دهه تلاش‌هایی نیز از سوی ایران برای ساخت جنگنده انجام شد که صاعقه آخرین مورد آن است و درباره عملیاتی بودن آن اطلاعاتی در دست نیست.
ارسال نظر