تحویل 120 هزار واحد مسکن حمایتی تا پایان سال در دستور کار دولت

فرزانه صادق، اولین وزیر زن راه و شهرسازی در کشور است که شمار زنان همتایش در جهان نیز به کمتر از انگشتان دست می‌رسد، وزیری که در عرض کمتر از یک سال و نیم از دولت چهاردهم، اقدامات مهمی را برای اولین بار آغاز کرده و کارهای ناتمام بسیاری را به پایان رسانده‌است.

«خانم وزیر» در این بخش از گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی دولت به تشریح اقدامات انجام شده در حوزه مسکن پرداخت و علاوه بر اعلام آمار مسکن‌های تکمیلی و تحویلی باقی‌مانده از پنج سال قبل از اجرای طرح‌های مسکن کارگری، مسکن استیجاری و... پس چندین دهه مسکوت ماندن خبر داده است. اعطای زمین در طرح جوانی جمعیت، تحویل زمین و آپارتمان به خانواده ایثارگران و... از دیگر اقدامات انجام شده است.

آنچه در ادامه آمده است، اظهارات فرزانه صادق در تشریح اقدامات انجام شده درحوزه مسکن است، مسکن‌هایی که با تاکید او و دستور رئیس جمهور بنا نیست همچون موارد گذشته بدون تامین زیرساخت‌های پشتیبان نظیر مدرسه، سوپرمارکت، فضای سبز و... افتتاح و موجب آزار ساکنانش شود.

بگذارید مصاحبه را با یک حاشیه که در مورد وزارت راه و شهرسازی ایجاد شد، آغاز کنم، در وزارتخانه زمین احتکارمی‌کنید؟

برای پاسخ به این پرسش باید توضیحی درباره مسکن و اتفاقاتی که در حوزه زمین و مسکن رخ داده است بدهم، تا متوجه شوید که چنین موضوعی صحت ندارد. قانون جهش تولید در مجلس شورای اسلامی مصوب شد، در قانون برنامه هفتم نیز تکالیفی برعهده دولت قرار داده شده است. در شروع قانون جهش تولید می‌گوید «دولت مکلف است» و همه ارکان دولت را برای برخی اقدامات در حیطه مسکن مکلف می‌کند. 

درباره مسکنی که در دولت چهاردهم چه در حوزه واگذاری اراضی و چه در حوزه قانون جوانی و مسکن حمایتی جمعیت تحویل گرفته شد باید توضیحاتی ارائه دهم تا به این سوال شما که آیا زمین احتکار می شود یا خیر پاسخ داده باشم.

مسکن تحویل داده شده یعنی وقتی دولت چهاردهم شروع شد؛ ثبت‌نام‌هایی از پنج سال قبل آن آغاز شده بود در دو سال پایانی دولت آقای روحانی و سه سال دولت شهید رئیسی ثبت‌نام‌هایی انجام و شروطی مقرر شده بود و بر اساس آن شروط این موضوع پایش شده بود. لذا بیش از 850 هزار نفر از مردم آورده مالی خود را به دولت سپرده بودند. عددی که واجد شرایط شده بودند بیش از 1 میلیون و 500 هزار نفر بودند اما 850 هزار نفر آنها از 40 میلیون تومان تا بیش از 120 میلیون تومان آورده مالی به دولت سپرده بودند. 

این مسکن حمایتی 850 هزارتایی در فرآیند‌های مختلفی قرار داشت؛ از مسکنی که پول آن گرفته شده بود و حتی زمین آن تامین نشده و به متقاضی وصل نشده بود تا واحد مسکونی که پیشرفت فیزیکی بالای 90 درصد داشت.

این‌ها در طول 5 سال قبل از دولت چهاردهم رخ داده بود؟

بله، یعنی از واگذاری زمینی که انجام نشده بود تا زمینی که آماده‌سازی نشده اما واگذار شده بود و زمین آماده‌سازی شده، فوندانسیون، اسکلت، سفت کاری و سایر مراحل مختلف را داشتیم. اولین اقدامی که وزارت راه و شهرسازی انجام داد، این بود که این سامانه موسوم به «تم» (سایت ثبت نامی مسکن ملی) را پایش دقیق کند تا متوجه شویم هر پروژه در چه مرحله از پیشرفت فیزیکی قرار دارد و راستی آزمایی کنیم از آنچه که از استان‌های مختلف رکورد وارد شده بود. بعضا با بررسی‌های دو الی سه ماهه اول متوجه شدیم آنچه مردم با آن مواجه هستند با رکورد وارد شده، متفاوت است. برای مثال شاید رکورد وارد شده بود که زمین تحویل شده است اما هنوز تامین زمین نشده بود.

تا چه میزان آنچه مردم با آن مواجه بودند با آنچه رکورد شده بود تفاوت داشت؟

وارد جزئیات نمی‌شوم اما بعد از دو سه ماه که راستی‌آزمایی انجام شد؛ الان داشبورد مدیریتی آن در اختیار دستگاه‌های نظارتی، کمیسیون اصل 90 و هم کمیسیون عمران و تمام مدیرانی است که هر هفته با آنها جلسات پایش مسکن را داریم و این آمار به روز می شود.

مردم چه؟، مردم هم می توانند در جریان آن قرار گیرند؟ 

مردم کاملا در جریان هستند چون مواجهه با این پروژه دارند.

آیا مردم هم به این سامانه دسترسی دارند؟

خیر، مردم به سامانه دسترسی ندارند اما نوع دادن اطلاعات و به اشتراک گذاشتن اطلاعات در روابط عمومی وزارتخانه راه و شهرسازی انجام می‌شود و ماه به ماه به هر کدام از خبرنگاران که گزارش بخواهند این اطلاعات داده می‌شود تا به اطلاع عموم مردم برسد.

آیا می‌شود آن دسته از مردم که پول پرداخت کرده و برای مسکن ثبت نام کرده اند نیز این سامانه را ببینند؟

چون هر کدام از این افراد با یک واحد از آن 850 هزار مسکن کار دارند؛ لذا ماه به ماه به تفکیک استان‌ها روابط عمومی استان‌ها و وزارتخانه راه و شهرسازی این اطلاعات را در معرض عموم قرار می‌دهند و هر بار اهالی رسانه مطالبه‌گری کردند نیز این اطلاعات را در اختیار آنها قرار دادیم.

زمین‌هایی انتخاب کرده بودند که هزینه آماده‌سازی آن بالاتر از خرید خانه بود

لذا مسکن حمایتی 850 هزارتایی داشتیم که آورده مردم بود و باید تعیین تکلیف می شد. بعضا این مکان‌یابی‌ها در بین این 850 هزار مسکن در جاهایی انجام شده بود که هزینه آماده سازی آن به مراتب ازهزینه خرید مسکن بیشتر بود. یعنی زمینی که در توپوگرافی سنگین قرار داشت، شیب بسیار داشت، تپه ماهور بود و مکان‌یابی آن به نحوی بود که با هزینه‌های آماده سازی برای مسکن حمایتی که باید با حداقل‌ها پاسخگوی آن باشیم منافات داشت اما به هرحال آورده مردم را داشتیم. لذا شخص آقای رئیس‌جمهور برای تکمیل این مسکن‌ها تاکید داشتند و ما این 850 هزار مسکن را با دقت بیشتر پیش بردیم.

ازسوی دیگر یکی از موضوعات بسیار مهم در این مسکن 850 هزارتایی، تسهیلاتی بود که باید از سمت بانک‌ها پشتیبانی می‌شد که این تسهیلات به کمتر از 300 هزار مورد تعلق گرفته بود و نهایتا با 160 هزار الی 170 هزار موردی که به آن اضافه شد الان به 500 هزار تا رسیده ایم. لذا یک عدد 300 هزارتایی همچنان داریم که هنوز به تسهیلات بانکی وصل نشده است.

البته باید بگویم که اتفاق خوبی است که در همین دولت انجام گرفت و این تسهیلات از 550 به 650 افزایش یافت. نکته اصلی هم این است که شخص رئیس‌جمهور روی تکمیل این مسکن‌های حمایتی تاکید بسیار داشتند.

این را هم عرض کنم که ما با هماهنگی با وزارت تعاون و سامانه دهک‌بندی ایرانیان انجام دادیم متوجه شدیم که شاید حدود 300 هزار نفر از این 850 هزار نفر در بین دهک یک تا چهار بودند. لذا بنا بر اولویت بندی‌هایی که برای مسکن و به ویژه مسکن محرومان وجود دارد وتاکید رئیس‌جمهور بر مسکن محرومین است؛ باید نسخه دیگری برای دهک یک تا چهار می‌پیچیدیم و دستورالعمل‌های ویژه‌ای باید می‌نوشتیم. در بین این دهک یک تا چهار باید گفت که دهک یک تا دو بسیار کم بودند چراکه آورده اولیه را هم ندارند که در این چرخه قرار گیرند. لذا برای دهک یک تا چهار شیوه نامه و دستورالعمل دیگری نوشته شد تا بخشی که دولت کمک کند تا این افراد به مسکن خود دست یابند؛ راحت تر رخ دهد.

در تلاشیم تا پایان سال 120هزار واحد مسکن حمایتی را به مردم تحویل بدهیم

ما در طول پنج سال قبل از دولت چهاردهم، حدود 21 هزار مسکن حمایتی از این 850 هزار مسکن تحویل مردم داده شده بود اما در طول دولت چهاردهم و در طول بالغ بر یک سال گذشته نزدیک به 60 هزار واحد شد تحویل مردم شد. 40 هزار واحد با پیشرفت‌های فیزیکی متفاوت در این دولت تمام و تحویل داده شده است. تلاش داریم تا پایان سال این رقم را به 120 هزار مسکن تحویلی به مردم برسانیم. 

دستور رئیس‌جمهور؛ مسکن‌های تحویلی به مردم با امکانات و در شان آنان باشد

در این بالغ بر یک سال اخیر، بنا بر تاکید رئیس‌جمهور بر لزوم حفظ کرامت انسانی و رعایت شان مردم و تحویل مسکنی که درخور شان مردم باشد؛ خدمات پشتیبان سکونت را به موازات ساخت مسکن در اولویت‌های خود قرار داده و انجام دادیم.  تمام تلاش ما این است که اگر تحویل آپارتمان صورت می‌گیرد؛ واحدهای تجاری خرد نیز در نزدیک آن مسکن شکل گرفته باشند. چراکه تجربه این امر را داشتیم؛ سا‌‌ل‌ها قبل ساخت مسکن‌هایی را شروع کردیم، مسکن به پایان رسید، مردم خانه‌دار شدند اما خدمات پشتیبان را باید با کیلومترها فاصله دریافت می‌کردند. کما اینکه این خدمات نیز عجیب و غریب نبودند بلکه خدمات خرد محله‌ای و تجاری پشتیبان سکونت نظیر نانوایی و سوپرمارکت بود.

یعنی می فرمایید مسکن ساخته می شده اما نانوایی و سوپرمارکت در نزدیکی آن نبوده است؟

بله، با فاصله انجام می‌شده است. یعنی وقتی تحویل آپارتمان‌ها رخ می‌داده است شاید این خدمات با فاصله چند ماهه و چند ساله انجام می‌شده است. به ویژه در شهرهای جدید با این امر مواجه هستیم و حتی در برخی شهرهای جدید همین الان هم کم و کسری‌هایی داریم که از سال‌ها قبل مسکن آن انجام شده است اما خدمات پشتیبان آن وجود ندارد.

موضوع دیگر آن مدرسه است. شعار اصلی شخص رئیس‌جمهور عدالت آموزشی است و ایشان خودشان وارد نهضت مدرسه‌سازی شده‌اند. لذا علاوه بر آنچه دولت به عنوان مسکن در اختیار مردم قرار می‌دهد باید به فضای آموزشی، فضای تجاری خرد محله و پشتیبان سکونت، پارک و فضای سبز، کلانتری و امنیتی که باید در این سکونتگاه‌های جمعیتی اتفاق می‌افتاد، مسجد و فضای درمانی و... توجه کند که البته فاصله زمانی برای تکمیل شدن هر کدام از این موارد متفاوت است اما همانطور که مسکن با جدیت پیش می‌رود، همگی این خدمات نیز پیگیری می‌شوند.

بیش از نیمی از واگذاری‌های زمین در قانون جوانی جمعیت مربوط به دولت چهاردهم است

در خصوص قانون جوانی جمعیت، بیش از 300 هزار نفر واجد شرایط تحویل زمین واگذاری جوانی جمعیت شدند و این عدد الان به حدود 80 هزار تا رسیده است. یعنی 80 هزار زمین تحویل شده است که از این رقم در طول 5 سال اخیر، باید گفت 40 هزار مورد فقط در دولت چهاردهم رخ داده است. یعنی بیش از نیمی از واگذاری های زمین ذیل قانون جوانی جمعیت در دولت چهاردهم انجام شده است.

ساخت 90 هزار واحد مسکن کارگری آغاز شده است

یکی از راه ها کار مشترکی ما با آقای میدری یعنی مسکن کارگری بود که به پیش بردیم. اتفاق بزرگی بود، من ماموریت ویژه به شخصی دادم که این مسکن کارگری را با جدیت پیش ببرد. شروع این امر با بیش از 90 هزار مسکن بود که با شخص رئیس جمهور رخ داد. خود معادن، صنعت، کارخانه‌ها می‌توانند پیگیری بعدی در حیطه مسکن کارگری داشته باشند و زمین از سوی وزارت راه و یا زمین‌هایی که خودشان دارند تامین شود و در آورده، کارگران کمک کنند تا زودتر به مسکن نزدیک شود. 

این کار شروع شده است و بخش خصوصی الان ورود کرده است؟

بله، پیشرفت‌های دیگری هم در استان‌های دیگر داریم، مطالباتی وجود دارد و البته هم صنایع و معادن و کارخانه‌ها و بخش خصوصی دنبال این موضوع هستند و 90 هزار مورد آن الان شروع شده است.

یعنی الان می توانید از بخش خصوصی دعوت کنید که در این حوزه با شما و وزارت کار مشارکت کنند؟

بله، حتما. همانطور که 90 هزار مورد را شروع کردیم کاملا همراهی وجود دارد تا ما با بخش خصوصی برای مسکن کارگران اقدامات بعدی را داشته باشیم.

یعنی این در باز است و بخش خصوصی را اذیت نمی‌کنید؟

ما دست بخش خصوصی را می‌بوسیم چراکه کمک می‌دهد برای پاسخگویی به مطالبات مردم و بسیار مهم است.

آغاز ساخت 50 هزار مسکن برای محرومین

بخش دیگر نیز مسکن محرومین است که شخص آقای رئیس‌جمهور بر روی آن تاکید دارند. به هر حال ما دهک‌ هایی را داریم که امکان ارائه آورده مالی ندارند. بیش از 50 هزار مورد از مسکن محرومین با کمک بنیاد مسکن شروع کردیم. بنیاد مسکن از ارگان‌های انقلابی دیگر کمک گرفته است. شخص آقای فتاح در این خصوص اعلام آمادگی ‌کرده است و کمک می‌کند. همه باید دست به هم دهیم. 50 هزار مورد از مسکن محرومین نیز شروع شده است و اعداد و رقم‌های بعدی را در پیش داریم تا مسکن محرومین را با کمک نهادها، ارگان‌ها، بنیاد مسکن و آورده سازمان ملی زمین و مسکن انجام دهیم.

تحویل این پروژه‌های شروع شده چه زمانی است؟ 

در برخی واگذاری زمین انجام می‌شود. برخی با وام کم بهره بنیاد مسکن پیش می رود که ما به مسکن روستایی، مسکن محرومین را هم اضافه کردیم و با آن وام امکان ساخت وجود دارد. به هر حال بین یک الی دو سال طول می‌کشد، اما موضوع این است که ما این‌ها را بی‌جواب نگذاشته ایم.

دولت چهاردهم به بیش از 50 هزارنفر از خانواده‌های شهدا و ایثارگر زمین یا آپارتمان مسکونی داد

موضوع دیگرمسکن ایثارگران است. مردمی که مطالبه مسکن دارند در گروه های مختلف هستند. در حوزه مسکن ایثارگران تقریبا بیش از 300 هزار خانواده شاهد و ایثارگر که طبق قانون باید مسکن آنها تامین می‌شد مشمول این امر بودند اما در این دو دهه بیش از 100 هزار مورد تامین و 200 هزار مورد باقی مانده است. با تفاهم با بنیاد شهید و تاکید شخص رئیس جمهور در زمینه مسکن ایثارگران تصمیمات خوبی اتخاذ شد.

این خانواده‌ها جزو افرادی بودند که هیچ مالکیتی نداشته و بعضا در منزل استیجاری هستند و هیچ زمین دولتی هم تحویل نگرفته بودند. دراین دولت چهاردهم بیش از 50 هزار نفر از خانواده شاهد و ایثارگر در اقصی نقاط کشور تعیین تکلیف شدند. یعنی به آنها زمین یا آپارتمان مسکونی داده شده که بیشتر زمین است که به دو الی سه نفر وفق قانون واگذار شده است.

موضوع دیگر مسکن نیروهای مسلح اعم از ارتش، نیروی انتظامی و سپاه هستند که در این زمینه تفاهم بیش از 500 هزار مورد از قبل و در دولت‌های قبل وجود داشت. پیشرفت آن در خیلی از استان‌ها رخ داده است اما خدمات پشتیبان مثل آب و برق موضوع است. برای مثال پیشرفت فیزیکی ساخت بعضا بالای 90 درصد است و با یک تلاش وزارت نیرو و پشتیبانی انرژی در دسترس خانواده های نیروهای مسلح قرار می‌گیرد.

آغاز ساخت 10 هزار مسکن استیجاری برای اولین بار در کشور

موضوع دیگر مسکن استیجاری است که در این دولت به آن ورود کردیم. از دهه 70 نسبت به مسکن استیجار قانون داشتیم. سرپناه داشتن صرفا مالکیت نیست. اینکه مسکن استیجار داشته باشم که با تورم سالانه سختی‌هایی را برای جابجایی داشته باشم و اطمینان خاطر از اینکه دو الی سه سال می‌توانم از این مسکن استفاده کنم و بعد به شکل دیگر و با اتفاق دیگر مسکن خود را تامین کنم، مهم است. لذا ما وارد مسکن استیجار هم شدیم و برای آن در شورای عالی مسکن مصوبه گرفتیم. تا پایان سال با اولویت کلان‌شهرها که محدودیت زمین و آمایش داریم؛ همه تلاش ما این است که با تقسیم کار خود به عدد 10 هزار مورد تا پایان سال دست یابیم.

عدد شاید کوچک به نظر برسد اما راه مسکن استیجاری را باز می‌کنیم تا شهرداری‌ها، بخش خصوصی و انبوه‌سازان را پای کار آوریم و اطمینان حاصل شود که دولت پشتیبان مسکن استیجاری است. اینگونه بافت‌های فرسوده ما  نیز در این خصوص حتما تغییرات ویژه خواهند کرد. یکی از دغدغه‌های انبوه‌سازان با بافت فرسوده این است که ساخت و ساز در آنجا برایشان صرف ساخت ندارد لذا اینکه دولت هزینه‌های کلان آماده سازی را در جاهایی که زیرساخت وجود ندارد را در بافت فرسوده بیاورد و انبوه‌سازان را تشویق کند؛ قطعا منجر به تغییر اساسی بافت فرسوده می‌شود.