مددکاری اجتماعی؛ خط مقدم حمایت از کودکان و ستون پنهان نظام سلامت

به گزارش رکنا، دکتر محمدحسین جوادی، رئیس اداره مددکاری اجتماعی معاونت درمان وزارت بهداشت، در چهلمین همایش بزرگداشت حرفه مددکاری اجتماعی که با شعار «همکاری بین‌بخشی در حمایت از کودکان» برگزار شد، با اشاره به شعار فدراسیون جهانی مددکاری اجتماعی برای سال ۲۰۲۶ با محوریت «همیاری در ایجاد امید و هماهنگی»، اظهار کرد: انتخاب شعار امسال همایش همسو با رویکردهای جهانی و متناسب با نیازهای اجتماعی نظام سلامت کشور صورت گرفته است.

وی با مرور تاریخچه مددکاری اجتماعی در ایران گفت: این حرفه از سال ۱۳۳۷ در کشور شکل گرفت و مرحوم فرمانفرماییان نقش مؤثری در پایه‌گذاری آن داشت. در حال حاضر، آموزش مددکاری اجتماعی در شش دانشگاه علوم پزشکی کشور انجام می‌شود و سالانه حدود ۱۰۰ دانشجو در مقطع کارشناسی، ۲۵ دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و چهار دانشجو در مقطع دکتری در این رشته تربیت می‌شوند.

رئیس اداره مددکاری اجتماعی معاونت درمان وزارت بهداشت افزود: به‌زودی رشته مددکاری اجتماعی در دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز راه‌اندازی خواهد شد که گامی مهم در توسعه آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص در این حوزه به شمار می‌رود.

جوادی با اشاره به وضعیت نیروی انسانی مددکاری اجتماعی در نظام سلامت اظهار کرد: هم‌اکنون حدود ۱۲۰۰ مددکار اجتماعی در معاونت درمان، نزدیک به ۷۰ مددکار در معاونت بهداشت و پروژه سراج و حدود ۵۰ مددکار در معاونت فرهنگی و آموزشی مشغول فعالیت هستند.

وی با تأکید بر تمرکز بیشتر مددکاران در حوزه درمان تصریح کرد: ضروری است حضور این نیروها در بخش‌های بهداشت، فرهنگی و دانشجویی نیز تقویت شود تا پاسخ‌گویی نظام سلامت به نیازهای اجتماعی، جامع‌تر و مؤثرتر باشد.

رئیس اداره مددکاری اجتماعی معاونت درمان وزارت بهداشت، اجرای پروتکل‌ها و استانداردهای علمی را شاخص اصلی مددکاری اجتماعی حرفه‌ای دانست و گفت: در سامانه نظام سلامت، ۹۹ گروه هدف تعریف شده که برای هر یک، دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های تخصصی تدوین شده است.

وی افزود: این پروتکل‌ها مبتنی بر دانش روز، تجربیات جهانی و متناسب با زیست‌بوم اجتماعی ایران تهیه شده و مبنای عملکرد مددکاران اجتماعی در مراکز درمانی کشور قرار دارد.

جوادی با تأکید بر رویکرد زیستی ـ روانی ـ اجتماعی در نظام سلامت تصریح کرد: نگاه ما یکپارچه و کل‌نگر است؛ مددکار اجتماعی تنها به بیمار نمی‌پردازد بلکه خانواده، محیط اجتماعی و مسئولیت‌های فردی و اجتماعی او را نیز در نظر می‌گیرد.

وی ادامه داد: ارائه خدمات مددکاری اجتماعی از مرحله تریاژ آغاز می‌شود و با رویکرد مدیریت مورد و کار تیمی ادامه می‌یابد تا مداخلات اجتماعی در حوزه سلامت اثربخش‌تر انجام شود.

رئیس اداره مددکاری اجتماعی معاونت درمان وزارت بهداشت از نهایی شدن پروتکل‌های جدید در حوزه توان‌بخشی اجتماعی و مداخلات مرتبط با رفتارهای خودکشی خبر داد و گفت: حمایت از کودکان، یکی از اقدامات شاخص و پرچمدار حوزه اجتماعی در نظام سلامت به شمار می‌رود.

جوادی افزود: در همین راستا، امسال در تمامی بیمارستان‌های دولتی کشور، کارگروه‌های حمایت از کودکان ذیل کمیته‌های اخلاق بالینی مراکز درمانی تشکیل شده است.

وی همچنین با اشاره به نقش مؤثر مددکاران اجتماعی در بحران‌ها گفت: در رویدادهایی مانند جنگ ۱۲روزه و حادثه انفجار بندرعباس، همکاران ما با برنامه‌ریزی سریع، آموزش‌های حضوری و مجازی و حضور میدانی، خدمات مؤثری به آسیب‌دیدگان ارائه کردند.

رئیس اداره مددکاری اجتماعی معاونت درمان وزارت بهداشت درباره پیگیری مطالبات صنفی مددکاران اجتماعی اظهار کرد: کمیته‌هایی برای بررسی مسائل صنفی، توسعه همکاری‌های بین‌بخشی و اجرای پروژه‌های اجتماعی تشکیل شده و مکاتبات لازم با بخش‌های مختلف وزارت بهداشت در حال انجام است.

وی افزود: فرآیند انتخاب مددکاران اجتماعی نمونه با تدوین چک‌لیست‌های تخصصی و داوری علمی انجام شده و این روند برای سال آینده نیز با بهره‌گیری از نظرات کارشناسان ارتقا خواهد یافت.

به گزارش وبدا، جوادی در پایان با اشاره به چالش‌هایی همچون ضعف شناخت نقش مددکاران اجتماعی، محدودیت‌های زیرساختی در شبکه بهداشت، نابرابری‌های شغلی، بروکراسی اداری و طولانی بودن فرآیند صدور پروانه فعالیت حرفه‌ای مددکاری اجتماعی، خاطرنشان کرد: با وجود این موانع، تلاش برای توسعه تعرفه‌های خدمات مددکاری اجتماعی، ارتقای جایگاه عوامل اجتماعی در تصمیم‌سازی‌های نظام سلامت و تقویت مداخلات جامعه‌محور ادامه دارد و با وجود اراده و هم‌افزایی، مسیر پیشرفت هموار خواهد شد.