۶۸ گسل فعال در سمنان؛ خطر زلزله را جدی بگیرید!

به گزارش رکنا، معاون مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان روز جمعه همزمان با پنجم دی «روز ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی» با بیان اینکه زلزله پس از خشکسالی در رتبه دوم مخاطرات پرریسک استان قرار دارد، گفت: سمنان به دلیل قرارگیری در دامنه جنوبی البرز و تمرکز چین‌خوردگی‌ها و گسل‌های فعال از مناطق با خطرپذیری بالای لرزه‌ای در کشور محسوب می‌شود و مدیریت این خطر نیازمند تقویت زیرساخت‌های پیش‌بینی، آمادگی و مقابله است.

مصطفی خاتمی افزود: طبق مطالعات دقیق و تهیه نقشه‌های ریسک، مشخص شد که زلزله بعد از خشکسالی، دومین مخاطره پرریسک استان از نظر میزان خسارت و تهدیدات جانی و مالی است.

وی با اشاره به سند ملی مدیریت بحران کشور اظهار کرد: ۵۴ نوع حادثه و مخاطره در کشور شناسایی شد که از میان آن‌ها ۱۶ مخاطره با بیشترین فراوانی در استان سمنان مورد ارزیابی قرار گرفت و در استان سمنان ابتدا خشکسالی و سپس زلزله مخاطره‌های دارای بیشترین ریسک خطرپذیری شناسایی شد.

وی ادامه داد: شناخت پدیده زلزله و سایر سوانح طبیعی و ارایه الگوهای مناسب برای رفتار جمعی و فردی مردم در پیش، حین و پس از این سوانح می‌تواند از اثرات مخرب بکاهد و فراگیری آموزش‌ها از جمله اقدام‌ها برای مقابله با مخاطرات زمین‌لرزه است و برای نمونه تمامی اعضای خانواده باید بدانند زمان وقوع زلزله در منزل باید چه کار کنند و نقطه امن خانه برای پناه‌گیری کجاست؟

ششمین زلزله مرگبار ایران در استان سمنان

معاون مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان با اشاره به پیشینه تاریخی زلزله در استان افزود: زلزله سال ۸۲۶ میلادی دامغان بر اساس شواهد تاریخی دارای قدرتی در حدود هفت و هفت دهم تا هفت و ۹ دهم ریشتر بود و با حدود ۲۰۰ هزار کشته، به عنوان ششمین زلزله مرگبار تاریخ ایران ثبت شد که نشان‌دهنده اهمیت برنامه‌ریزی جدی در این منطقه است.

۶۸ گسل فعال و ثبت ۲۹۴ زمین‌لرزه در سمنان

خاتمی بیان کرد: ۶۸ گسل فعال اصلی در استان سمنان شناخته‌شد و از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا کنون ۲۹۴ زمین‌لرزه توسط ایستگاه‌های لرزه‌نگاری استان ثبت شد که از این تعداد حدود ۶۰ زمین‌لرزه بزرگی بیش از سه ریشتر داشت که از نظر شدت در آستانه قابل احساس برای انسان محسوب می‌شود.

شاهوار فعال‌ترین گسل امسال

معاون اداره‌کل مدیریت بحران استانداری سمنان با اشاره به رخدادهای لرزه‌ای خاص ۱۴۰۴، گفت: منطقه امیرآباد در بخش بسطام شهرستان شاهرود و هم‌مرز با فاضل‌آباد استان گلستان، از اردیبهشت و خرداد امسال تاکنون توالی لرزه‌ای قابل توجهی داشت.

این مسوول اضافه کرد: بیش از ۱۰۰ رکورد از زمین‌لرزه‌های ثبت‌شده سال جاری در استان سمنان مربوط به «گسل شاهوار» در منطقه امیرآباد در بخش بسطام شهرستان شاهرود است و این گسل فعال‌ترین گسل استان در سال جاری به شمار می‌رود.

گسل زمان‌آباد خطرناک‌ترین گسل سمنان

خاتمی با بیان اینکه خطرناک‌ترین و طولانی‌ترین گسل استان، گسل درونه زمان‌آباد است، گفت: این گسل در جنوب‌شرق استان و محدوده زمان‌آباد قرار دارد و با توجه به تمرکز جمعیت در مناطق شمالی و کوهستانی استان، خطر زلزله در این نواحی افزایش یافته است.

گسل درونه یا گسل بزرگ در حدود ۷۰۰ کیلومتر در یک راستای شمال غربی -جنوب شرقی از مرکز دشت کویر تا درونه و با یک روند غربی - شرقی با تقعری(عمقی) به سمت جنوب از درونه تا مرز افغانستان کشیده شده است.

توسعه شبکه لرزه‌نگاری از سه به ۱۱ ایستگاه

معاون اداره‌کل مدیریت بحران استانداری سمنان گفت: چرخه مدیریت بحران شامل سه بخش پیش‌بینی،‌ پیشگیری و بازتوانی می‌شود و در حوزه پیش‌بینی توسعه شبکه لرزه‌نگاری در استان سمنان در دستور کار قرار گرفت.

وی با اشاره به اقدامات انجام‌شده در حوزه پیش‌بینی گفت: تا ۲ سال گذشته، استان سمنان با وسعت بیش از ۹۷ هزار کیلومتر مربع، فقط سه ایستگاه لرزه‌نگاری داشت که هرسه فرسوده و در حوالی مرکز استان مستقر بود.

این مسوول افزود: این ایستگاه‌ها به‌طور کامل به ‌روزرسانی و در گام بعد، ۲ ایستگاه جدید در شهرستان‌های شاهرود و میامی ساخته شد و همچنین طی تفاهم‌نامه با استان‌های همجوار و موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، داده‌های پنج ایستگاه مجاور نیز به شبکه استان سمنان متصل شد.

به گفته وی، با راه‌اندازی ایستگاه دامغان در دهه فجر، تعداد ایستگاه‌های لرزه‌نگاری استان به ۱۱ ایستگاه خواهد رسید که موجب افزایش دقت ثبت و تحلیل زمین‌لرزه‌ها می‌شود.

افزایش پایگاه‌های چندمنظوره مدیریت بحران

خاتمی با اشاره به بخش آمادگی و مقابله چرخه مدیریت بحران گفت: پایگاه‌های چندمنظوره مدیریت بحران که در سنوات گذشته در ۱۴ شهر استان ایجاد شده بود، به‌روزرسانی و تعداد آن‌ها به ۱۶ پایگاه افزایش یافت.

وی ادامه داد: این پایگاه‌ها برای انبار تجهیزات ضروری، اسکان اضطراری، استقرار چادر و فرود بالگرد طراحی شدند و استفاده از آن‌ها برای کاربری‌هایی غیر از اهداف مدیریت بحران مورد تایید این اداره‌کل نیست.

شناسایی ۳۸۰ مکان اسکان اضطراری

معاون اداره‌کل مدیریت بحران استانداری سمنان با تاکید بر حفظ کاربری پایگاه‌های مدیریت بحران سمنان،‌تصریح کرد: طبق تفاهم‌نامه‌ها شهرداری‌ها مجاز به استفاده از پایگاه‌های چندمنظوره مدیریت بحران برای ورزش در حوزه بانوان هستند و همچنین این مراکز را باید در شرایط اضطراری در اختیار مدیریت بحران قرار دهد.

وی از شناسایی حدود ۳۸۰ محل اسکان اضطراری در صورت وقوع زمین ارزه در استان سمنان خبر داد و گفت: این مکان‌ها شامل سالن‌های ورزشی، پایگاه‌های مدیریت بحران، مدارس ایمن، مساجد، حسینیه‌ها و اماکن عمومی است که اطلاعات مکانی آن‌ها در سامانه GIS ثبت شده و معرفی آن‌ مکان‌ها به مردم از طریق فیلم‌های کوتاه آموزشی در دستور کار است.

بافت فرسوده، آسیبت‌پذیرترین منطقه در زلزله‌های آینده

معاون اداره‌کل مدیریت بحران استانداری سمنان درباره وضعیت ایمنی ساختمان‌ها گفت: شناسایی ساختمان‌های ناایمن فرآیندی تخصصی است و در قالب کارگروهی با مسوولیت دفتر فنی استانداری و مشارکت شهرداری‌ها، نظام مهندسی و دستگاه‌های تخصصی در دست انجام است.

وی افزود: به دلیل نیاز به ارزیابی‌های فنی و آزمایش‌های مخرب و غیرمخرب، هنوز آمار دقیقی از درصد ساختمان‌های ناایمن مسکونی و تجاری در استان وجود ندارد، اما بافت‌های فرسوده شهری بیشترین آسیب‌پذیری را دارند.

این مسوول یادآور شد: عمر مفید ساختمان‌ها در ایران بر اساس کیفیت مصالح و شیوه اجرا و ساخت حدود ۳۰ سال تخمین زده شده است که بر این اساس، بافت فرسوده استان سمنان در زلزله شدید آسیب‌پذیری زیادی خواهد داشت و باید روند نوسازی در این مناطق بیش از پیش مورد توجه باشد.

ریزپهنه‌بندی زلزله در سمنان و شاهرود

وی با اشاره به اقدامات مطالعاتی گذشته گفت: ریزپهنه‌بندی زلزله برای شهرهای سمنان و شاهرود به‌عنوان طرح پایلوت انجام شد که امکان محاسبه دقیق شتاب مبنای زلزله برای هر منطقه شهری را فراهم کرده و ابزار مهمی برای مهندسان و طراحان است.

معاون اداره‌کل مدیریت بحران استانداری سمنان از تهیه ۳۰ فیلم کوتاه آموزشی پنج‌دقیقه‌ای با همکاری جمعیت هلال‌احمر خبر داد و گفت: این آموزش‌ها شامل نحوه پناه‌گیری صحیح، خروج اضطراری، کمک‌های اولیه و اقدامات ضروری هنگام وقوع زلزله است.

استان‌های معین و آمادگی منطقه‌ای

خاتمی بیان کرد: هشت استان همجوار سمنان شامل گلستان، مازندران، تهران، قم، اصفهان و خراسان‌های رضوی و شمالی، به عنوان استان‌های معین سمنان تعیین شده‌اند و سمنان نیز معین برخی مناطق تهران از جمله منطقه ۱۳ است. همچنین شهرستان‌های معین در داخل استان نیز مشخص و به آنان ابلاغ شد.

کمبود تجهیزات و تاکید بر پیشگیری

معاون اداره‌کل مدیریت بحران استانداری سمنان با تاکید بر ضرورت تغییر رویکرد از بازسازی به پیشگیری گفت: استان با کمبود جدی ماشین‌آلات امدادی، راهداری و تجهیزات تخصصی مواجه است و بیش از ۸۰ درصد تجهیزات برخی بخش‌ها فرسوده است.

وی با بیان اینکه پیشگیری سرمایه‌گذاری از کاهش خسارت‌های جبران‌ناپذیر است، خاطرنشان کرد: امید می‌رود با تامین اعتبارات لازم و اهتمام دستگاه‌های اجرایی در تقویت تجهیزات گام‌های موثرتری برای کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از حوادث طبیعی در استان برداشته شود.

خاتمی با اشاره به وسعت و پراکندگی استان سمنان گفت: تقویت و به‌روز رسانی تجهیزات امداد و نجات برای بهبود کیفیت امدادرسانی در شرایط دشوار و بحرانی با توجه به شرایط جغرافیایی استان ضرورتی انکار ناپذیر است.

طبق گزارش‌ها، زمین‌لرزه ۱۳۸۲ بم زمین‌لرزه‌ای با بزرگی ۶.۶ ریشتر بود که در ساعت پنج و ۲۶ دقیقه بامداد روز جمعه پنجم دی ۱۳۸۲ به مدت ۱۲ ثانیه شهر بم و مناطق اطراف آن در شرق استان کرمان را لرزاند. زمین‌لرزه بم با حدود ۵۰ هزار کشته سومین زمین‌لرزه پرتلفات تاریخ ایران بعد از زمین‌لرزه سال ۲۷۲ هجری در اردبیل و زمین‌لرزه سال ۲۳۵ هجری دامغان بود.

زمین لرزه سال ۲۳۵ هجری در دامغان از توابع استان سمنان ششمین زمین لرزه مرگبار در طول تاریخ ثبت شده جهان است. این زمین لرزه ۲۰۰ هزار کشته به جای گذاشت.

حادثه زلزله بم چنان غمبار بود که بنا بر تصمیم شورایعالی انقلاب فرهنگی پنجم دی در تقویم رسمی کشور، سالروز زلزله بم و روز ملی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی نامیده شد تا تلنگر و تاکیدی چندباره بر ساخت و ساز ایمن برای مقابله با حوادث طبیعی مانند زلزله و کاهش خسارات ناشی از آن باشد.

به گفته متخصصان، قرار گرفتن ایران در بخشی از کمربند کوه‌زایی آلپ هیمالیا که یکی از جوانترین نواحی کوه‌زایی جهان محسوب می‌شود موجب شده که فلات ایران از لحاظ زلزله‌خیزی فعال باشد و هر از چند گاهی هزاران نفر با رویداد زمین لرزه‌های ویرانگر به کام نیستی بروند. زمین لرزه‌های اخیری که در ایران رخ داد ما را بر آن وامی‌دارد که هر روز آماده‌تر از روز گذشته خود را در برابر حوادث ایمن کنیم.

ایرنا