انقلاب در درمان بیماری‌های خودایمنی؟ امید تازه دانشمندان به «بازبرنامه‌ریزی» سیستم ایمنی

به گزارش رکنا، پژوهش‌های علمی جدید امید تازه‌ای را برای درمان این بیماری‌ها ایجاد کرده‌اند؛ درمان‌هایی که فراتر از کنترل علائم حرکت می‌کنند و به‌دنبال اصلاح ریشه‌ای اختلال در سیستم ایمنی بدن هستند. در حال حاضر، ده‌ها کارآزمایی بالینی در سراسر جهان در حال بررسی روش‌هایی برای «بازبرنامه‌ریزی» سیستم ایمنیِ مختل‌شده‌اند.

در میان این رویکردها، یکی از پیشروترین و بحث‌برانگیزترین روش‌ها، درمان سرطان موسوم به CAR-T است. این روش که پیش‌تر در درمان برخی سرطان‌ها به‌کار گرفته شده، اکنون در مراحل اولیه آزمایش برای بیماری‌هایی مانند لوپوس، میوزیت و چند بیماری خودایمنی دیگر نتایج امیدوارکننده‌ای نشان داده است. در این روش، سلول‌های B سیستم ایمنی ـ هم سلول‌های سرکش و هم سلول‌های طبیعی ـ از بین برده می‌شوند و فرض بر این است که سلول‌هایی که بعداً جایگزین می‌شوند، عملکردی سالم‌تر و متعادل‌تر خواهند داشت.

سیستم ایمنی انسان ساختاری بسیار پیچیده دارد؛ مجموعه‌ای از «نگهبانان» که تهدیدهایی مانند میکروب‌ها یا سلول‌های سرطانی را شناسایی می‌کنند، «سربازانی» متنوع که به این تهدیدها حمله می‌کنند و سلول‌های تنظیم‌کننده‌ای که پس از پایان نبرد، وظیفه آرام‌سازی و بازگرداندن تعادل به بدن را بر عهده دارند. نکته حیاتی در این فرآیند، توانایی سیستم ایمنی در تمایز میان «خودی» و «بیگانه» است؛ قابلیتی که دانشمندان از آن با عنوان «تحمل ایمنی» یاد می‌کنند.

به گزارش یورونیوز، در برخی شرایط، این تعادل ظریف به‌هم می‌ریزد؛ سلول‌های ایمنی یا آنتی‌بادی‌های سردرگم از سدهای دفاعی عبور می‌کنند یا سلول‌های تنظیم‌کننده پس از پایان واکنش ایمنی قادر به آرام‌سازی سیستم نیستند. اگر بدن نتواند این خطاها را به‌درستی شناسایی و اصلاح کند، بیماری‌های خودایمنی به‌تدریج شکل می‌گیرند و پیشرفت می‌کنند.

کارشناسان امیدوارند که با پیشرفت این درمان‌های نوین، به‌ویژه رویکردهایی مانند CAR-T، بتوان در آینده نه‌چندان دور، به‌جای مدیریت مادام‌العمر علائم، سیستم ایمنی بیماران را به‌گونه‌ای بازسازی کرد که دوباره توان تشخیص درست میان خودی و بیگانه را به‌دست آورد.