گریه های اسماعیل یغمایی بر ویرانه های شهر ساسانی / تخریب‌هایی که پیکر ارگان عیلامی را دو نیم کرد

به گزارش رکنا به نقل از میراث خبر، یغمایی حالا بعد از ۲۷ سال از زمانی‌که این فیلم تهیه شده، به میراث‌خبر درباره‌ی اتفاقی که در ارگان افتاده بود، می‌گوید: «اولین تخریب‌ها در این محوطه به اوایل دهه ۶۰ برمی‌گردد، زمانی‌که وزارت آب و برق خوزستان داشت سد مارون را می‌ساخت. در حین عملیات ساخت‌وساز تیغه‌ی لودر این وزارتخانه به آرامگاهی با یافته‌های بسیار زرین و سیمین برخورد. همان‌زمان دفتر حفاظت تاریخی به سرپرستی مهندس «باقرآیت‌الله‌زاده شیرازی» که چندان دل‌خوشی از مرکز باستان‌شناسی ایران به سرپرستی «محمد اباذری» نداشت دو نفر از کارشناسان بی‌تجربه خود را برای بررسی به آن‌جا گسیل داشت. این افراد که توان کارشناسی نداشتند فقط به جمع‌آوری آن‌چه راننده لودر بیرون آورده بود، چون جام زرین و حلقه‌ زرین قدرت پادشاه عیلامی کیدین هوتران و... پرداختند.»

 پس از دو ماه اما همچنان گزارش‌های از وجود آثار تاریخی در این محوطه به مرکز باستان‌شناسی تهران فرستاده می‌شود، سرانجام این مرکز، اسماعیل یغمایی، باستان‌شناس را برای کاوش به آن‌جا اعزام می‌کند. این باستان‌شناس با حفاری علمی در آرامگاهی که پیشتر کارشناسان دفتر آثار تاریخی به جمع‌آوری اشیا پرداخته بودند، یافته‌های بسیاری کشف کرده و حفاظت‌های لازم را انجام می‌دهد.

این محوطه نه تنها ثبت ملی بود بلکه یافته‌های ارزشمند معماری آرامگاهی و اشیاء به دست آمده از آن، گواهی می‌داد که طبق قوانین میراث‌فرهنگی باید این محوطه حفاظت می‌شد و هیچ نهاد و گروهی حق ساخت‌وساز در آن‌جا نداشت. اما برخلاف تمام قوانین، سازمان آب و برق خوزستان و جهاد سازندگی به بهانه استخراج شن برای سد مارون هر چه تپه باستانی در آن‌جا بود را ویران کردند. مهندسان ساخت سد شهادت می‌دادند در دوسویه کناره‌های مارون پر از شن‌ریزه بود و اصلا نیازی به تخریب محوطه‌های باستانی نبود.

این تخریب‌ها اما پیکر ارگان عیلامی را دو نیم کرد، پس از برپایی سد که سه بار آن را ساختند و آب برد، سرانجام سد مارون افتتاح شد. اما باز هم تخریب‌ها تمامی نداشت. یغمایی می‌گوید: «یکی دیگر از تخریب‌ها با فرود هلکوپتر هاشمی رفسنجانی، رییس جمهور وقت در محوطه باستانی ارگان اتفاق افتاد.»

پس از افتتاح سد بقیه ارگان‌های دولتی هم بی‌هیچ هراسی دست به تخریب هرآن‌چه باقی‌مانده بود، زدند. شهرداری به بهانه پارک درخت کاشت. وزارت نفت لوله‌هایش را آن‌جا دپو کرد و...  امروز دیگر هیچ‌چیز از این محوطه ارزشمند نمانده است.

 اما باز هم به‌تازگی خبرهایی شنیده می‌شود، مبنی بر این‌که دست‌اندرکاران خوزستان بار دیگر عزم کرده‌اند تا با رد کردن لوله آب از وسط شهر ارگان ساسانی- اسلامی این دوره تاریخی را هم کاملا نابود کنند. باید دید وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در مورد این خبر چه توضیحی دارد و آیا قرار است باردیگر لوله های آب به جان شهر باستانی بی افتند؟