سوم خرداد؛ فریاد ماندگار مقاومت/ رهایی خرمشهر پس از 578 روز از اسارت

اگر چه خرمشهر در چهارم آبان ۵۹ سقوط کرد و دشمن حتی به منازل خرمشهر رحم نکرد اما مقاومت مردم و رزمندگان تا ۲۰ ماه بعد ادامه یافت. پس از بررسی های بسیار و انجام چند عملیات مقدماتی، در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱عملیات «بیت المقدس» در منطقه غرب رود کارون و جنوب غربی اهواز و شمال خرمشهر با رمز «یا علی بن ابی طالب(ع)» آغاز شد اما حساسیت و اهمیت اهداف موجب شد که عملیات به مدت ۲۵ روز به درازا کشید و در نهایت رزمندگان اسلام، در اوج اقتدار، خرمشهر را آزاد کردند.

فرماندهی عملیات بیت المقدس به عهده چه کسی بود؟

نیروهای ایرانی با توان ۱۳۰ هزار سرباز به فرماندهی علی صیاد شیرازی، با هدف آزادسازی خرمشهر عملیات بیت المقدس را آغاز کردند. در ابتدا نیروهای عراقی از خرمشهر عقب نشینی کردند اما ارتش عراق برای پس زدن نیروهای مسلح ایران  ،پاتک بزرگی را آغاز نمود و نیروهای ایرانی در مقابل پاتک گسترده ارتش عراق، مقاومت کردند و در تاریخ ۳ خرداد ۱۳۶۱ نیروهای ایرانی، به طور کامل بر شهر خرمشهر مسلط شدند. انجام عملیات بیت المقدس در ۴ مرحله برنامه ریزی شده بود، که هر مرحله یک عملیات بزرگ به حساب می آید.

مهم ترین اهداف عملیات بیت المقدس ، انهدام حداقل دو لشکر از نیروی های ارتش عراق ، بازپس گیری شهرهای خرّمشهر، هویزه و پادگان حمید، خارج نمودن شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه عراق ، تأمین مرز، تهدید بصره ، تداوم رزم علیه ارتش عراق و کاهش توان رزمی عراق بود.

شهید محمد جهان آرا در خرمشهر

در آزادسازی خرمشهر جوانان و فرماندهان زیادی شهید شدند که یکی از آنان محمد جان آرا فرمانده سپاه خرمشهر بود که جایگاه ویژه ای در سازماندهی نیروها و انجام عملیات های مختلف داشت. او از همان آغاز جنگ خود را برتر از مردم ندانست و ابتدا نیروها را به میدان نفرستاد بلکه دوشادوش مردم از شهر دفاع کرد. بعد از سقوط خرمشهر و عزل بنی صدر از فرماندهی کل قوا محمد جهان آرا و تعداد دیگری از فرماندهان به دل دشمن یورش بردند و سبب شکستن محاصره آبادان در مهر ۱۳۶۰ شدند.

به دنبال این پیروزی در روز هفتم مهر محمد جهان آرا و تعداد دیگری از فرماندهان راهی تهران شدند تا گزارش عملکرد شجاعانه نیروها را به رهبر انقلاب بدهند اما در میانه راه هواپیمای حامل آنها دچار نقص فنی شد و سقوط کرد و جهان آرا و دیگر مسافران هواپیما به شهادت رسیدند.

در عملیات آزاد سازی خرمشهر  ۱۹هزار نفر از نیروهای عراق اسیر و ۱۶هزار نفر کشته یا زخمی شدند. همچنین ۵۵دستگاه تانک و نفربر، ۵۰دستگاه خودرو، ده ها قبضه توپ، ۵۳فروند هواپیما و سه فروند هلی کوپتر دشمن منهدم شد.

خرمشهر را خدا آزاد کرد

این جمله تاریخی را امام (ره) بعد از پایان عملیات خرمشهر عنوان کرد زیرا امام پیروزی را از جانب خدا دانستند تا فراموش نشود همه چیز به کرم و لطف خداوند متعال بستگی دارد.

رسانه ها نوشتند : سرانجام پس از قریب بیست‌ماه و یا به عبارت دیگر 588 روز که از اشغال شهر شهادت و خون خرمشهر گذشت، مدافعان جانباز جمهوری اسلامی‌ ایران در پی ادامه سومین مرحله از عملیات بیت‌المقدس، این شهر حماسه‌ساز را از لوث وجود متجاوزان عراقی پاک‌سازی کردند و به‌کلی بازپس ‌گرفتند.

سربازان فریب‌خورده‌ ارتش بعث عراق متشکل از چند تیپ در خرمشهر، به ‌طور کامل محاصره و دستگیر شده بودند. تعداد اسرا از مرز دوازده هزار تن گذشته بود و در میان این اسرا تعداد بسیار زیادی از افسران عالی‌رتبه‌ ارتش بعث عراق از درجات سرهنگ‌، سرگرد و سرتیپ وجود دارند که همراه با سربازان عراقی، به قرارگاه تخلیه‌ اسرا در اهواز منتقل شدند.

در میان این افسران عالی‌رتبه‌ ارتش عراق؛ سرگرد صاحب عبدالرضا کاظم (فرمانده‌ گروهان ـ3 گردان ـ 8 دفاع‌الواجبات) و سرگرد محمود محمد حماد محمد (فرمانده‌ قرارگاه گردان ـ 8 دفاع‌الواجبات) دیده می‌‌شوند.

همچنین یک مقام نظامی گفت: «سرهنگ احمد زیدان (فرمانده‌ نیروهای ارتش متجاوز بعث عراق در منطقه‌ خرمشهر) به‌دست رزمندگان ما، به هلاکت رسیده است.»

 پس از فتح خرمشهر

در اولین اقدام رزمندگان ایرانی پس از آزادسازی خرمشهر در مسجد جامع خرمشهرنماز اقامه کردند و همه ملت مسلمان ایران غرق شادی و سرور شدند و با حضور در مساجد نماز شکر  به جای آورده و ندای ا… اکبر سردادند. جنگ عراق با ایران طولانی ترین جنگ متعارف در قرن بیستم میلادی و دومین جنگ طولانی این قرن پس از جنگ ویتنام بود که نزدیک به هشت سال به طول انجامید و پس از تحمیل هزینه های سنگین به دو کشور، بدون دستاوردی برای صدام به پایان رسید.

فتح خرمشهر چه پیامد هایی داشت؟

فتح خرمشهر موجب انفعال ارتش عراق شد به گونه ای که نظامیان عراق تا مدت زیادی نتوانستند از لاک دفاعی خود خارج شوند. عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر سبب بازگشت روحیه و اعتماد به نفس نیروهای مسلح ایران شد.این فتح بزرگ، دفاع مقدس را وارد مرحله نوینی کرد و ایران در موضع قدرت قرار گرفت و دشمنان آمریکا و سایر قدرت ها را سخت به وحشت انداخت چرا که در بردارنده یک پیام بزرگ و دارای ارزش بود و آن پیام “ایثار و مقاومت آن هم با دست خالی” است.