تاریخ کهن اروپا در اعماق دریا کشف شد/ صحبت های تازه درباره افسانه شهرهای گمشده
رکنا اجتماعی: باستانشناسان در سواحل غربی فرانسه شبکهای شگفتانگیز از سازههای سنگی غرقشده را کشف کردهاند که قدمت آنها به بیش از ۷ هزار سال پیش بازمیگردد. این یافته نهتنها درک ما از جوامع پیشاتاریخی اروپا را تغییر میدهد، بلکه افسانههای کهن درباره شهرهای گمشده زیر آب را نیز وارد مرحلهای تازه از تفسیر تاریخی میکند.
به گزارش رکنا، کشف شبکهای گسترده از سازههای سنگی غرقشده در نزدیکی جزیره سَن (Sein) در منطقه بریتانی فرانسه، تصویری تازه و غیرمنتظره از جوامع انسانی در آستانه گذار از دوران میانسنگی به نوسنگی ارائه داده است. این یافتهها که در نشریه علمی International Journal of Nautical Archaeology منتشر شده، نشان میدهد انسانها هزاران سال پیش، پیش از بالا آمدن سطح آب دریاها، دست به ساخت سازههایی عظیم و برنامهریزیشده زدهاند. بر اساس این پژوهش، مجموعهای از سازههای گرانیتی در عمق ۷ تا ۹ متری زیر سطح کنونی دریا شناسایی شدهاند. این سازهها بین سالهای ۵۸۰۰ تا ۵۳۰۰ پیش از میلاد ساخته شدهاند، یعنی دورهای حساس که همزمان با پایان عصر شکار-گردآوری و آغاز یکجانشینی و کشاورزی در اروپا بوده است.
بین سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴، با استفاده از فناوری لیدار (اسکن لیزری سهبعدی زمین) و چندین ماموریت غواصی، پژوهشگران موفق شدند الگوی خطی و هدفمند این سازهها را تایید کنند. چهار ساختار اصلی با نامهای TAF۱، TAF۲A، TAF۲B و TAF۳ در منطقهای موسوم به «تول آر فوت» شناسایی شدهاند که حدود ۱.۹ کیلومتر با جزیره سن فاصله دارند.
در میان این سازهها، TAF۱ چشمگیرترین نمونه است: دیواری سنگی به طول حدود ۱۲۰ متر که عرض یک دره غرقشده را میپوشاند. این دیوار از بلوکهای سنگی رویهمچیدهشده ساخته شده و بیش از ۶۰ تختهسنگ عمودی (مونولیت) بر فراز آن نصب شدهاند، برخی با ارتفاعی تا ۱.۷ متر. چنین ابعادی برای این دوره زمانی، در فرانسه بیسابقه توصیف شده است.
در سال ۲۰۲۴، غواصان چهار سازه دیگر با نامهای YAG۱، YAG۲، YAG۳B و YAG۳C را نیز شناسایی کردند. این دیوارهای سنگی کوتاهتر، عمدتا برای مسدود کردن فرورفتگیها یا آبراهههای کوچک ساخته شدهاند. یکی از آنها، YAG۳C، دیواری به طول ۵۰ متر است که از مونولیتهای کوچک و منظم تشکیل شده و گاه بهصورت دو یا سه ردیف موازی دیده میشود.
پژوهشگران احتمال میدهند برخی از سازههای کوچکتر برای بهداماندازی ماهی (نوعی تله ماهیگیری پیشاتاریخی) استفاده میشدهاند، اما درباره سازههای بزرگتر تردید جدی وجود دارد. به گفته نویسندگان مقاله، ابعاد عظیم و پیچیدگی فنی این سازهها هیچ نمونه مشابهی در فرانسه برای این دوره ندارد و ممکن است نقش حفاظتی، آیینی یا اجتماعی داشته باشند. جالب آنکه در منطقه بریتانی، قرنهاست افسانهای محلی از شهری غرقشده در خلیج دورننه روایت میشود، شهری که گفته میشود در اثر بالا آمدن آبها به زیر دریا فرو رفته است. این خلیج تنها ۱۰ کیلومتر با محل کشف سازهها فاصله دارد.
اکنون پژوهشگران معتقدند این افسانه ممکن است ریشهای واقعی داشته باشد. به باور آنان، ترک سرزمینی که توسط جامعهای پیچیده و سازمانیافته توسعه یافته بود، میتوانسته در حافظه جمعی مردم باقی بماند و در گذر زمان به شکل افسانه منتقل شود.
کشف این شبکه سنگی، نگاه سنتی به جوامع اروپایی پیش از نوسنگی را به چالش میکشد. برخلاف تصور رایج از گروههای پراکنده و ساده شکارچی–گردآورنده، این یافتهها از برنامهریزی، مهندسی و سازمان اجتماعی پیشرفته در بیش از هفت هزار سال پیش حکایت دارد؛ دورانی که سطح دریاها پایینتر بود و بخشهایی از فلاتهای ساحلی امروز، زیستگاه انسانها محسوب میشد.
پژوهشگران تاکید میکنند که این کشف تنها آغاز راه است و مطالعه دقیقتر این سازهها میتواند درک ما از نخستین جوامع ساحلی اروپا و رابطه آنها با محیط طبیعی را بهطور بنیادین دگرگون کند.
ارسال نظر