روزانه 700 هزار تست سریع کرونا ایرانی به کجا می رود؟ / سود نجومی آزمایشگاه ها از انجام تست PCR + فیلم

تست سریع کرونا مهمترین راهکار برای تشخیص این بیماری است که نتیجه آن در 30 دقیقه مشخص می شود. هم اکنون در 122 کشور دنیا نیز از تست سریع کرونا برای غربالگری عمومی استفاده می شود. در ایران هم چند شرکت داخلی بخش خصوصی توانسته اند به ظرفیت تولید انبوه روزانه 700 هزار تست سریع کرونا یعنی حدود 9 برابر میزان انجام تست PCR در آزمایشگاه های کشور برسند. تست هایی که آزمایشگاه های کشور روزانه از انجام آن حدود 21 میلیارد تومان درآمد کسب می کنند. اما با وجود این که سازمان غذا و دارو تایید کرده است که تست سریع کرونا تولید داخل کارآیی 98 درصدی در تشخیص این بیماری دارد، معاونت بهداشت وزارت بهداشت بیش از سه ماه است که صدور مجوز برای تست سریع کرونا را معطل نگه داشته است؛ مساله ای که برخی افراد آن را به تعارض منافع میان تولیدکنندگان تست های تشخیص سریع کرونا و متصدیان آزمایشگاه های کشور و حمایت معاونت وزارت بهداشت از آزمایشگاهی ها مرتبط می دانند، ولی دبیر کمیته اجتماعی امنیتی ستاد ملی کرونا در گفت و گو با رکنا تاکید دارد که مشکل این بلاتکلیفی ناشی از طولانی بودن روند بروکراسی اداری وزارت بهداشت است.

تولید روزانه 700 هزار تست سریع کرونا در ایران

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، چند ماهی است که استفاده از تست های سریع خانگی کرونا توسط مردم در کشورهای پیشرفته جهان رواج پیدا کرده است و از اسفند سال گذشته نیز چند شرکت دانش بنیان خصوصی، تولید آزمایشگاهی این تست ها در کشورمان را آغاز کرده اند. در این میان حدود سه ماه است که این شرکت ها مجوز ساخت تست های سریع کرونا را دریافت کرده اند و آن طور که برخی تولیدکنندگان این تست ها می گویند، ظرفیت تولید رپیدتست ها در ایران به روزانه 700 هزار کیت رسیده است. این در حالی است که براساس آمار وزارت بهداشت، هر روز تنها 80 هزار آزمایش PCR در کشور انجام می شود.

اما با وجود این آمار، معاونت بهداشت وزارت بهداشت حدود سه ماه است که صدور مجوز توزیع عمومی رپیدتست ها را معطل نگه داشته و به همین دلیل هنوز پای تست های سریع ایرانی به داروخانه های کشور باز نشده است. این در حالی است که اگر عموم مردم به تست های سریع کرونا دسترسی داشته باشند، بدون شک هم افراد بیشتری می توانند ابتلای خود به کرونا را تشخیص دهند و جلوی مبتلا کردن دیگران را بگیرند و هم کسانی که هر از گاهی از خود تست می گیرند، با دغدغه خاطر کمتری خواهند توانست که به امورات روزمره زندگی خود بپردازند. همچنین اگر تست های سریع کرونا در دسترس عموم مردم باشد، قطعا بسیاری از کسب و کارها نیز با خیال راحت تری خواهند توانست فعالیت هایشان را انجام دهند و همایش ها و فعالیت های عمومی نیز با دغدغه خاطر کمتری برگزار خواهد شد.

تست سریع کرونا تولید ایران 98 درصد کارآیی دارد

تعلل معاونت بهداشت وزارت بهداشت در صدور مجوز تست های سریع کرونا در حالی رخ می دهد که هم اکنون 122 کشور در جهان برای غربالگری و مبارزه با کرونا از رپیدتست ها استفاده می کنند و حتی این تست ها در فروشگاه های زنجیره ای و داروخانه های این کشورها نیز در دسترس عموم مردم قرار دارد و شهروندان می توانند به‌راحتی استفاده از آنها در منزل از خود آزمایش کرونا بگیرند.

تست های سریع تولیدشده در ایران نیز از نظر کیفی در سطحی قرار دارند که برچسب اصالت وزارت بهداشت را دریافت کرده اند و در مجوز صادرشده در ماه فروردین از سوی سازمان غذا و دارو حتی ضریب دقت برخی از تست های سریع کرونا بین 97.9 تا 98 درصد ذکر شده است.

همچنین استفاده از تست های تشخیص سریع کرونا در حمل و نقل عمومی مسافربری برون شهری از هواپیما گرفته تا قطار و اتوبوس می تواند منجر به کاهش شدید احتمال ابتلا به کرونا بر اثر مسافرت های برون شهری شود. علاوه بر این، طبیعتا اگر در ایران هم که تست های سریع کرونا به صورت انبوه تولید می شود، در دسترس عموم مردم باشد و همه شهروندان بتوانند در صورت نیاز در منزل از خودشان تست کرونا بگیرند، سرعت شیوع کرونا در کشورمان بسیار کاهش خواهد یافت.

در این میان اما با وجود تولید این تست ها در کشورمان و در حالی که تولیدکنندگان تست های تولید داخل هنوز در بلاتکلیفی دریافت مجوز توزیع عمومی هستند، هنوز هم برخی نهادها براساس مجوزی که از معاونت ارزی وزارت بهداشت دریافت کرده اند، تست های سریع کرونا را وارد می کنند و آن را به آزمایشگاه ها می فروشند. البته به گفته برخی تولیدکنندگان ایرانی رپیدتست ها، بخش زیادی از تست های واردشده به کشور از کیفیت مناسبی برخوردار نیست و درصد خطای آن بعضا بیش از 20 درصد هم هست و همین مساله منجر به ایجاد ذهنیتی منفی در افکار عمومی درباره کارآیی تست های سریع کرونا شده است.

سازمان غذا و دارو به سختی مجوز تست سریع ایرانی را صادر کرد

تست های سریع ایرانی کرونا سه ماه پیش مجوز تولید انبوه را از سازمان غذا و دارو دریافت کرده اند و هنوز معاونت بهداشت وزارت بهداشت، مجوز توزیع عمومی آن را صادر نکرده است. البته آن طور که برخی تولیدکنندگان تست های سریع ایرانی می گویند، مراحل دریافت مجوز تولید این تست ها نیز بسیار دشوار بوده و با مخالفت برخی مقامات سازمان غذا و دارو مواجه شده است.

به نحوی که به گفته برخی تولیدکنندگان تست های ایرانی کرونا، حتی پس از چندین بار ارائه درخواست از سوی تولیدکنندگان تست های ایرانی، این مقامات با بررسی آزمایشی تست های سریع کرونا در بیمارستان ها برای مشخص شدن میزان کارآمدی آنها مخالفت می کردند. البته این مقامات در نهایت ناچار شدند که با فشار نهادهای بالادستی، با بررسی آزمایشی تست های سریع کرونا در بیمارستان ها موافقت کنند و بعد از انجام این آزمایش نیز کارآیی 97.9 تا 98 درصدی تست های سریع تولید داخل تایید شد.

سود نجومی آزمایشگاه ها از انجام تست PCR

نکته مهم دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که هم اکنون برخی آزمایشگاه های کشور علاوه بر تست PCR، از تست های سریع کرونا نیز برای گرفتن آزمایش کرونا از مراجعان خود استفاده می کنند، اما با وجود این که تولیدکنندگان این تست ها می گویند می توانند رپیدتست ها را با قیمت 50 هزار تومان به دست مصرف کننده برسانند و در حالی که برخی تولیدکنندگان تست های ایرانی کرونا می گویند که هزینه تمام شده انجام یک تست PCR برای آزمایشگاه ها فقط 38 هزار تومان است، اما قیمت آزاد تست PCR کرونا در آزمایشگاه ها حدود 300 هزار تومان است.

البته قیمت انجام تست کرونا با استفاده از دفترچه بیمه نیز بسته به نوع بیمه بین 60 تا 90 هزار تومان است، اما بیمه هایی که تست کرونا را تحت پوشش قرار می دهند، طبیعتا بخشی از هزینه را به آزمایشگاه ها می پردازند. نکته مهم دیگر نیز این است که بیمه تامین اجتماعی به عنوان پرمخاطب‌ترین بیمه کشور، تست سریع کرونا را تحت پوشش قرار نداده است.

اگر این اعداد را مبنا قرار بگیریم و به آمارهای روزانه وزارت بهداشت درباره تعداد تست PCR انجام شده در کشور توجه کنیم، خواهیم دید که روزانه 80 هزار تست PCR در کشورمان انجام می شود که آزمایشگاه ها و بیمارستان ها روی هرکدام از آنها 262 هزار تومان سود می کنند و به این ترتیب می توان برآورد کرد که سود روزانه آزمایشگاه های کشور از انجام تست PCR حدود 21 میلیارد تومان است و این آزمایشگاه ها و بیمارستان ها ماهانه 630 میلیارد تومان صرفا از انجام تست PCR سود می کنند.

حال اگر شرایطی فراهم شود که به جای این که مردم برای انجام آزمایش کرونا به آزمایشگاه ها مراجعه کنند، خودشان بتوانند در منزل تست کرونا بگیرند، طبیعتا بخش زیادی از درآمد آزمایشگاه ها و بیمارستان ها کاهش خواهد یافت. این مساله نیز می تواند علت مخالفت برخی مقامات وزارت بهداشت با صدور مجوز توزیع عمومی برای تست های سریع کرونا را توجیه کند. البته ناگفته نماند که تا همین چند ماه پیش مسئولان وزارت بهداشت می گفتند به علت آن که سطح تولید تست های سریع کرونا در ایران به اندازه کافی نیست، این تست ها در سطح عمومی در کشورمان توزیع نمی شود و حالا تولیدکنندگان تست های سریع کرونا می گویند ظرفیت تولید این تست ها در کشور به روزانه حدود 700 هزار کیت رسیده است.

سوال مهم اما این است که وقتی روزانه حدود 700 هزار کیت تشخیص سریع کرونا در ایران تولید می شود و هیچ کدام از این تست ها در داروخانه ها عرضه نمی شود، این تست ها عملا به کجا می رود؟ سوالی که تولیدکنندگان تست های سریع ایرانی در پاسخ به آن می گویند که این تست ها هم اکنون در قالب کیت تست های بارداری به کشورهای مختلف از جمله هند صادر می شود.

نکته مهم دیگر نیز این است که برخی تولیدکنندگان تست های سریع ایرانی می گویند که وزارت بهداشت عملا از این اتفاق خبر دارد و به نوعی چشم خود را با صادرات این تست ها در قالب تست بارداری به هند می پوشانند. این تولیدکنندگان اما تاکید دارند که با وجود این که صادرات رپیدتست ها به هند عملا موجب درآمدزایی کافی برای این شرکت ها می شود، اما هدف اصلی آنها از تولید این تست ها صادرات نبوده است و آنها می خواهند هرچه زودتر این کالا در داخل کشور استفاده شود.

داروهای استنشاقی تولید داخل کجاست؟

تست های سریع کرونا اما تنها محصولی در جهت مقابله با کرونا نیست که در داخل کشور تولید شده است و دانشمندان ایرانی در ماه های پایانی سال گذشته موفق به تولید محلول های استنشاقی کرونا شدند. داروهایی که در اسفند 99 خط تولید آن توسط علیرضا زالی، فرمانده عملیات مقابله با کرونا در کلانشهر تهران افتتاح شد، اما با وجود گذشته چهار ماه از افتتاح این خط تولید، هنوز هم این داروها به صورت عمومی به داروخانه ها عرضه نشده است.

علت این مساله هم آن است که این داروها نیز مانند تست های تشخیص سریع کرونا مجوز تولید انبوه را از سازمان غذا و دارو دریافت کرده، اما معاونت بهداشت وزارت بهداشت مجوز توزیع عمومی آنها را نداده است و گفته می شود بخش زیادی از داروهایی که تا کنون تولید شده اند، زیر نظر مسئولان برخی ستادهای استانی مقابله با کرونا دپو شده است.

دبیر کمیته ستاد ملی کرونا: صدور مجوز توزیع تست سریع ایرانی با تاخیر مواجه شده است

با توجه به این که بلاتکلیفی در صدور مجوز توزیع عمومی تست های سریع ایرانی و داروهای استنشاقی کرونا تاثیر مهمی بر افزایش آمار ابتلا به کرونا و وخیم شدن حال برخی بیماران گذاشته است، این موضوع را از دکتر حسین قاسمی، دبیر کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مدیریت کرونا جویا شدیم و او نیز در گفت و گو با رکنا با تایید این مساله که تست های سریع کرونا در ایران به تولید انبوه رسیده است، اظهار داشت: چند شرکت داخلی در ماه های اخیر توانسته اند با واردات مواد اولیه مربوط به تولید تست های سریع کرونا، به تولید رپیدتست بپردازند و اکنون مجوز تولید این تست ها را از اداره کل تجهیزات پزشکی سازمان غذا و دارو دریافت کرده اند.

قاسمی همچنین این نکته را هم تایید کرد که صدور مجوز توزیع تست های سریع تولیدشده در داخل کشور با تاخیر مواجه شده است. او درباره آخرین وضعیت صدور مجوز توزیع عمومی رپیدتست های داخلی در ایران توضیح داد: با توجه به این که مواد اولیه کیت های تشخیص سریع از خارج از کشور وارد می شود، اکنون بخشی از مرحله صدور مجوز توزیع عمومی در اختیار معاونت ارزی وزارت بهداشت قرار دارد و این معاونت نیز باید با برگزاری یک مناقصه به شرکت هایی که می خواهند مجوز واردات مواد اولیه یا کیت های تشخیصی سریع کرونا را بدهند.

معاونت بهداشت باید مجوز توزیع تست سریع کرونا را صادر کند

دبیر کمیته امنیتی - اجتماعی ستاد ملی مدیریت کرونا در پاسخ به این سوال که آیا تعارض منافع میان متصدیان آزمایشگاه هایی که سود کلانی از انجام تست PCR کسب می کنند و تولیدکنندگان تست های تشخیص سریع کرونا منجر به بلاتکلیفی صدور مجوز این تست ها از سوی معاونت بهداشت وزارت بهداشت شده است، عنوان کرد: سازمان غذا و دارو متولی بررسی اثربخشی و کارآیی داروها و سایر اقلام بهداشتی است و با توجه به این که شرکت های تولیدکننده تست های سریع کرونا، می توانند این تست ها را به صورت انبوه تولید کنند، مجوز ساخت این تست ها حدود سه ماه پیش به شرکت های تولیدکننده داده شده است.  

وی افزود: البته برای دریافت مجوز توزیع عمومی تست های سریع کرونا، روال اداری به گونه ای است که معاونت بهداشت وزارت بهداشت ابتدا درخواست توزیع این تست ها را به معاونت ارزی ارائه می دهد و این معاونت نیز باید تمام این تست ها را از تولیدکنندگان آنها تهیه کند و توزیع آن را به معاونت بهداشت وزارت بهداشت بسپارد. براین اساس، ارائه مجوز اصلی توزیع عمومی بر عهده معاونت بهداشت وزارت بهداشت قرار دارد.

علت اصلی تاخیر در صدور مجوز، بروکراسی طولانی وزارت بهداشت است

براساس این صحبت های قاسمی و با توجه به این که تولیدکنندگان تست های سریع ایرانی تاکید دارند که سازمان غذا و دارو کارآیی حدود 98 درصدی این تست ها را تایید کرده است، نوک پیکان مطالبه برای توزیع هرچه سریع تر رپیدتست های ایرانی به سمت معاونت بهداشت وزارت بهداشت قرار دارد که با وجود گذشته سه ماه از صدور مجوز ساخت این تست ها، هنوز مجوز توزیع آنها را صادر نکرده است.

دبیر کمیته امنیتی - اجتماعی ستاد ملی مدیریت کرونا نیز ضمن تایید این مساله تاکید کرد: صحبت هایی که درباره تعارض منافع تولیدکنندگان تست های سریع ایرانی و معاونت بهداشت وزارت بهداشت و حمایت این معاونت از متصدیان آزمایشگاه ها مطرح می شود، همه گمانه زنی هایی است که بهتر است در این فضای بحرانی کشور مطرح نشود.

وی در ادامه اما علت اصلی تاخیر در صدور مجوز برای تست های سریع ایرانی را طولانی بودن بروکراسی اداری معاونت بهداشت دانست و تاکید کرد: وقتی دسترسی عمومی مردم به این تست های سریع می تواند از سرعت شیوع کرونا در کشور بکاهد، وزارت بهداشت باید بروکراسی اداری سریع تری را در پیش گیرد و به نظر می رسد اشکال اصلی در این زمینه به همین بروکراسی های اداری وزارت بهداشت بازمی‌گردد که متاسفانه در شرایط اورژانسی شیوع کرونا در کشورمان اصلاح نشده است.

بیش از 6 ماه از صدور مجوز تولید داروهای استنشاقی می گذرد

قاسمی همچنین در پاسخ به سوالی درباره صادرات تست های ایرانی به هند با وجود نیاز مبرم مردم به آنها، اظهار داشت: این صحبت هم از جمله گمانه زنی هایی است که نمی توان آن را تایید کرد و به نظر می رسد، بهتر است وزارت بهداشت با صدور هرچه زودتر مجوز توزیع عمومی برای تست های سریع ایرانی، هم به کاهش آمار ابتلا به کرونا کمک کند و هم جلوی این گمانه زنی ها را بگیرد؛ بخصوص که این کیت ها مجوز ساخت را نیز از سازمان غذا و دارو دریافت کرده اند و اگر کیفیت نداشتند، قطعا این سازمان برایشان مجوز صادر نمی کرد.

دبیر کمیته امنیتی - اجتماعی ستاد ملی مدیریت کرونا در پایان درباره آخرین وضعیت داروهای استنشاقی تولید داخل نیز گفت: بیش از شش ماه است که مجوز تولید این داروها از سوی سازمان غذا و دارو صادر شده و اثرگذاری آن نیز بعد از انجام آزمایش های مربوط در بیمارستان ها تایید شده است، اما توزیع عمومی این داروها نیز وابسته به صدور مجوز مربوطه از سوی معاونت بهداشت وزارت بهداشت است و این مجوز هم هنوز صادر نشده است.