نبرد پپسی و کوکاکولا در فضا

به گزارش رکنا، در طول سفرهای فضایی ، دستیابی به «اولین‌ها» اهمیت ویژه‌ای دارد: از نخستین زن در مدار گرفته تا اولین قدم انسانی بر ماه. اما در دهه ۱۹۸۰، دو غول بزرگ نوشابه‌سازی ایالات متحده برای یک افتخار دیگر وارد رقابت شدند: سرو نخستین نوشابه گازدار در فضای بیرونی.

ورود شرکت‌های بزرگ به پروژه‌های فضایی

یکی از عجیب‌ترین جلوه‌های «جنگ کولا کولا » در حالی رخ داد که ناسا دوران پروژه‌های پرستیژمحور آپولو را پشت سر گذاشته و به دوران مدرن همکاری با بخش خصوصی وارد شده بود. همان‌طور که امروز نصب فناوری‌هایی مانند ارتباطات 4G روی ماه یا ارسال خودروهای تسلا به اعماق فضا ممکن شده است، در آن دوره نیز برنامه شاتل فضایی فرصتی طلایی برای کوکاکولا و پپسی فراهم کرد.

اکنون چهل سال از آن روزها گذشته و لورن اَکتون، یکی از فضانوردان ناسا، با لبخند از خاطرات این رقابت صحبت می‌کند و می‌گوید: «ما وظیفه خودمان را انجام دادیم و، خب، باید بگویم که سرگرم‌کننده بود.»

اما همه نگاه‌ها مثبت نبود. جیمز بگز، مدیر وقت ناسا ، گفته بود: «از بین همه فعالیت‌هایی که در شاتل انجام شد، جنگ کولاکولا بیشترین دردسر را داشت.»

رقابتی فراتر از مرزهای زمین

رقابت میان کوکاکولا و پپسی فراتر از زمین به بالاترین سطوح ناسا و حتی کاخ سفید کشیده شد. سفر به فضا چالش‌برانگیز بود، اما گویا جنگ تجاری این دو شرکت حتی پیچیده‌تر از آن بود.

وقتی رقابت رنگ سیاسی به خود گرفت

در دهه ۱۹۸۰، ناسا به‌شدت به همکاری با بخش خصوصی علاقه‌مند بود و با شرکت‌های مطرح همکاری می‌کرد تا ماهواره‌هایشان را به فضا ارسال کند یا تحقیقات علمی انجام دهد. اما تغذیه فضانوردان هنوز چالشی جدی بود؛ با غذاها و نوشیدنی‌هایی که گاهاً چندان دلچسب نبودند.

با توجه به این مسائل، پیشنهاد کوکاکولا برای آزمایش نوشابه گازدار در شرایط بی‌وزنی، توجه ناسا را جلب کرد. تونی انگلند، یکی از متخصصان این پروژه، گفت: «وقتی کوکاکولا پیشنهاد همکاری داد، ناسا پذیرفت و گفت که ارزش امتحان کردن دارد.»

کوکاکولا نیز اهداف خود را دنبال می‌کرد. درحالی‌که با موفقیت نوشابه رژیمی را در سال ۱۹۸۴ عرضه کرده بود، تلاش می‌کرد حضور خود را در دولت ریگان پررنگ‌تر کند. آزمایش نوشابه در فضا نیز بخشی از این برنامه بود. برایان دایسون، رئیس وقت کوکاکولا، حتی در سخنرانی‌ای اشاره کرد که این شرکت در حال مذاکره با ناسا برای نصب دستگاه‌های فروش نوشابه در ایستگاه‌های فضایی آینده است.

این اظهارات باعث واکنش پپسی شد. شرکت پپسی طی نامه‌ای به ناسا خواهان فرصت برابر شد و یادآوری کرد که از حزب جمهوری‌خواه و رئیس‌جمهور ریگان حمایت کرده است؛ درحالی‌که کوکاکولا حامی دموکرات‌ها بود.

در نهایت، ناسا تصمیم گرفت پروژه آزمایشی را لغو کند.

ایجاد قوطی‌های فضایی

پس از توقف پروژه اولیه، ناسا دوباره با کوکاکولا تماس گرفت تا برنامه را از سر بگیرد؛ اما این بار الزامات فنی برای طراحی قوطی مخصوص نیز مطرح شد.

چالش‌های زیادی برای نوشیدن نوشابه در فضای بی‌وزنی وجود داشت؛ از جمله شناور شدن گازها و مایع درون قوطی. به همین دلیل، کوکاکولا باید ظرفی با طراحی خاص تولید می‌کرد که نه‌تنها ایمن باشد، بلکه سبک‌وزن نیز باشد، زیرا هر گرم وزن در فضا بسیار حیاتی است.

کوکاکولا یک سال زمان صرف طراحی قوطی‌هایی مخصوص کرد که هزینه‌ای بالغ بر ۲۵۰ هزار دلار آن زمان داشت. اما ناسا، به دلایلی نظیر نقص در روند اداری، در آخرین لحظه این پروژه را متوقف کرد.

حواشی رقابت کوکاکولا و پپسی

این توقف برای کوکاکولا دردسرساز شد. کوکاکولا پپسی را عامل دخالت در این پروژه دانست و پشت پرده تلاش می‌کرد پپسی را از ماموریت‌های آینده حذف کند. اما این بار، فشارهای سیاسی باعث شد پپسی نیز وارد رقابت شود و هر دو شرکت در یک پرواز آزمایشی حضور پیدا کنند.

روز آزمایش تاریخی در فضا

ماموریت STS-51F شاتل چلنجر در سال ۱۹۸۵ انجام شد و نوشابه‌های کوکاکولا و پپسی در شرایط بی‌وزنی آزمایش شدند. تیم‌های مختلف فضانوردان نوشابه‌ها را تست کردند؛ اما تجربیات خوشایندی نبودند. به دلیل نبود جاذبه، گاز موجود در نوشابه وارد معده شده و باعث مشکلاتی مثل آروغ‌های ناخوشایند می‌شد.

درحالی‌که هر دو شرکت به رقابت بی‌امان ادامه می‌دادند، مشکلات فنی شاتل تمامی اخبار را تحت‌الشعاع قرار داد. در نتیجه، پروژه‌های تجاری نوشابه‌ها در فضا کارایی خود را از دست دادند و به‌زودی فراموش شدند.

در نهایت، هیچ‌یک از نوشابه‌ها، چه کوکاکولا یا پپسی، نتوانستند جایگاهی دائمی در منوی فضانوردان ناسا پیدا کنند.