زد و بند داریم اما مافیا نه

اکبر نبوی در ابتدای برنامه «چشم شب روشن» با یادآوری درگذشت رسول ملاقلی پور، گفت: 11 سال پیش سینمای ایران «رسول ملاقلی پور» را از دست داد، کسی که داشت به یک بلوغ سینمایی خوبی دست پیدا می‌کرد و می‌توان گفت که رسول در یک مرحله جدیدی از باروری هنری خودش بود، اما تقدیر این بود که در سن 53 -54 سالگی ما را ترک کند.

وی با اشاره به درگذشت «همایون شهنواز»، گفت: حدود دو الی سه نسل، با سریال درخشان «دلیران تنگستان» که «همایون شهنواز» پیش از انقلاب ساخته بودند، زندگی کردند. یکی از چهره‌های درخشان مبارزه با استعمار یعنی رئیس علی دلواری که قیام محدودی داشت اما به اعتبار خلوص و ایمان و شجاعتی که او و همراهانش داشتند، با کار ارزنده‌ای که مرحوم شهنواز انجام داد، نام رئیسعلی و نام تنگستان و مبارزه قهرمانانه‌شان با استعمار انگلستان در حافظه تاریخ ملی ثبت شد.

این کارشناس سینمایی در ادامه برنامه به مافیای سینما Cinema و مافیا در پخش اشاره و اظهار کرد: انگار شعله آتش اختلاف بالاتر گرفته در حالی که قبلا با ادبیات نرم‌تری با یکدیگر صحبت می‌کردیم اما اکنون زاویه این اختلاف در حوزه تعیین نوبت فیلم ها و تصمیماتی که شورای صنفی نمایش می‌گیرد، فراوانی سالن‌های سینمایی برای فیلم‌ها و موضوعاتی از این قبیل تیزتر می‌شود. اکنون در چه وضعیتی هستیم؟

همایون اسعدیان در پاسخ به سوال نبوی گفت: اکثرا اعتراضات کلی است و من بر این معتقدم که باید مورد و مصداقی صحبت کنیم. خیلی از دوستان معترض یا اساسا از شیوه اکران اطلاعاتی ندارند و یا اطلاع دارند و به دلایلی دوست دارند، مطرح نکنند و یا دارند بازی دیگری را راه می‌اندازند.

وی این اعتراضات را همانند «صندلی بازی» دانست و توضیح داد: شما پنج صندلی را قرار داده اید و 10 نفر را هم دارید و می گویید هر زمانی که زنگ را زدم هر که زودتر نشست، بنابراین پنج نفر بدون جا می‌مانند. یا باید تعداد صندلی هایتان را اضافه کنید و به 10 عدد برسانید که برای همه جا باشد یا از آن 10 نفر، پنج نفر را کنار بگذارید.

رئیس شورای صنفی نمایش با اشاره به اینکه ورودی تولید ما با خروجی یعنی اکران همخوانی ندارد، تصریح کرد: اصل قضیه از اینجا شروع می شود. ما در سال در حدود 100 تا 120 فیلم تولید می کنیم اما ظرفیت اکران ما در بهترین حالت که به کسی ظلم نشود و همه بتوانند اکران مناسبی را داشته باشند، بین 60 تا 70 فیلم است.این تعدادی که مطرح کردم جدای از سینمای هنر Art و تجربه است. در این حوزه نیز در سال 20 الی 30 فیلم اکران می شود.

وضعیت اکران در شهرستانها فاجعه است

اسعدیان با بیان اینکه در تهران وضعیت نسبتا خوب است، در خصوص شهرستان ها گفت: در شهرستان ها وضعیت به شکل فاجعه باری درآمده است. شنیده ام در شهر ساری، دارد یک مجتمع سینمایی ساخته می شود اما تا وقتی که آن تمام نشود در این شهر تنها یک سالن سینما دارید و فکر کنید در تهران همزمان شش فیلم را اکران می کنید حال چگونه این فیلم ها در مرکز استان ساری اکران شود و یا در خیلی از مراکز استانهای کشور.

وی افزود: وضعیت اصفهان، شیراز و مشهد خیلی بهتر است ولی در بسیاری از جاها مسئله عدم تناسب ورودی و خروجی مشکل ما است و تا وقتی این دو باهمدیگر همخوانی نداشته باشند و تا وقتی نتوانیم تعداد سالن های سینما را به میزانی برسانیم که در واقع آن ها به دنبال اکران فیلم باشند، قطعا یک جنگ پنهان در پشت صحنه اتفاق خواهد افتاد و در این جنگ کسی که قدرت بیشتری داشته باشد، برنده خواهد بود.

این فیلمساز در توضیح این مطلب که منظور از قدرت لازم برای اکران فیلم چیست، عنوان کرد: تا یک مقطعی، دولت متولی اکران بود، ما در سال 40 الی 50 فیلم را تولید می کردیم و بعد از جشنواره فجر، دولت جدولی را تهیه می کرد و مشخص می کرد در چه تاریخی چه فیلم هایی اکران خواهند شد و همه نیز به این کار، تن داده بودند و در سال هم ماهانه چهار الی پنج فیلم اکران می شد و اصلا بحث کف فروش مطرح نبود.

وی تاکید کرد: کم کم بحث عرضه و تقاضا پیش آمد و این مسئله را باید به بازار Store سپرد. وقتی وارد بحث عرضه و تقاضا می شوید دارای محاسنی است ولی قطعا معایبی را هم دارد. بگذریم از اینکه در حال حاضر عرضه و تقاضا را بطور کامل اجرا نمی‌کنیم و همه تهیه کنندگان به شدت با عرضه و تقاضای کامل علاقه‌مند هستند و اصلا شورای صنفی به کنار برود.

اسعدیان در رابطه با فلسفه وجودی شورای صنفی بیان کرد: شورای صنفی به این منظور طراحی شد که در شرایطی که عدم تناسب وجود دارد، بتواند میزانی از عدالت را رعایت کند.

دوستان شورا تلاش کرده اند تا میزانی از عدالت را در اکران رعایت کنند

وی با تاکید بر اینکه مدافع سیاست ها و آیین نامه های شورای صنفی در دوره های قبلی نیستم که بگویم اینها بهترین است و کسی حق اعتراض ندارد، در عین حال اظهار کرد: ولی معتقدم در این شرایط این شورا چه در دوره هایی که من حضور داشته ام و چه دوره های دیگر، دوستان تلاش کردند تا میزانی از عدالت را در اکران رعایت کنند.

این فیلمنامه نویس با بیان اینکه عرضه و تقاضا ما را به سمت فیلم های تجاری تر خواهد برد، گفت: ممکن است برای عرضه کننده سینما، جنبه فرهنگی فیلم ها اهمیتی نداشته باشد و برایش گردش سالم مهم است و اگر فیلم آقای فرید در روز دو میلیون می فروشد و فیلم من یک و نیم میلیون، فیلم آقای فرید را ترجیح می دهد. وقتی بازار را به این سمت سپردید که تهیه کننده و پخش کننده، با سینما توافق کند و قرارداد ببندد، دارید وارد این بازی می شوید و این معایب را هم دارد.

وی با رد این تصور که شورای صنفی اکران، تعیین اکران می کند، توضیح داد: اساسا این شورا هیچ نقشی در اکران فیلم ها ندارد.

اسعدیان ادامه داد: مثلا دو هفته پیش، از دفاتر پخش خواهش کردیم، فیلم هایی که آماده اکران در نوروز دارند، معرفی کنند. 14 فیلم معرفی شد و از این تعداد، دو الی سه فیلم به دلیل نداشتن پروانه و یا مشکلات دیگر، نمی توانند پخش شوند. از طرفی به ارشاد هم اعلام کردم که آن 12 فیلم باقی مانده به گروه های سینمایی اعلام می شوند تا خودشان بروند از بین فیلم های موجود، با آن هایی که می خواهند، قرارداد ببندند. وظیفه شورای صنفی، ثبت قراردادهایی است که بیرون بسته می شود و کنترل این قراردادها است تا درست رعایت شود.

نبوی در رابطه با حداقل عدالتی که شورای صنفی برای اکران فیلم ها در نوروز رعایت می کند، پرسید و اسعدیان پاسخ داد: مسئله ای که در آیین نامه های شورای صنفی به معنای اینکه میزانی از عدالت را رعایت کنیم، این است که اگر به بسیاری از فیلم ها محدودیت اکران ندهیم می توانند به راحتی چهار تا پنج ماه روی اکران باشند و بفروشند. شورای صنفی می گوید، شما حداکثر تا 6 هفته در سرگروه خود و 10 هفته در سینماهای آزاد می توانید اکران کنید.

وی افزود: در دو سال گذشته فیلم های زیادی را داشته ایم، من جمله «گشت ارشاد»، «خوب، بد، زشت»، «سالوادور»، «50 کیلو آلبالو» که بعد از 10 هفته، سینمادار ها طالب بودند اکران این فیلم ها را ادامه دهند و اگر ما اجازه می دادیم این فیلم ها ادامه پیدا کند، مطمئن باشد اینها می توانستند اکران کنند. مجبور هستیم در اینجا بگوییم این میزان سود کفایت می کند و اجازه دهید فیلم های دیگر هم اکران شود.

رییس شورای صنفی نمایش با بیان اینکه این شورا فقط برای تهران است و برای شهرستان ها نیست، گفت: محدودیت اکران و محدودیت سالنی که برای اکران در نظر گرفته می شود، یعنی محدودیت می گذاریم فیلم فقط در 20 سالن اکران شود، با این محدودیت ها میزانی از آن عدالت را رعایت می کنیم اما قطعا به فیلم های زیادی ظلم می شود و نمی توانند قرارداد ببندند.

زد و بند داریم اما مافیا نه

وی خاطر نشان کرد: این زد و بندها که بنده هم معتقدم وجود دارد، البته نمی توان عنوان «مافیا» را برای آن بکار برد چون سینمای ایران آنقدری بزرگ نیست که بتوان این عنوان را برایش بکار برد؛ اما همه تصور می کنند، نیمچه تراستایی که به وجود آمده و نیمچه ارتباطاتی که وجود دارد، در شورای صنفی اتفاق می افتد. درست برعکس، این ارتباط در خارج از شورای صنفی رخ می دهد.

اسعدیان ابراز داشت: یک روز یک تهیه کننده به من گفت 10 روز جشنواره برای شما و همه سال برای ما؛ زمانیکه به جشنواره می رویم و فیلم می بینیم، شما به دنبال فیلم خوب هستند و عده ای هم نشسته اند و برای اکران فیلم ها نقشه می کشند و همانجا تقریبا برنامه برای تمام سال تمام می شود و تصمیمات گرفته می‌شود.

این کارگردان سینما با تاکید بر اینکه به هیچ وجه در شورای صنفی، ضد و بند وجود ندارد، بیان کرد: دوستانی که این سخن را می گویند، اساسا مکانیزم اکران و شورای صنفی را نمی دانند. می گویند شورا به ما سالن نمی دهد در حالیکه شورا اجازه این کار را ندارد و یا می گویند شورا برای ما قرارداد تهیه نمی کند در حالیکه اصلا قرار نیست شورا این کار انجام دهد. شورا قرارداد را فقط ثبت می‌کند.

وی متذکر شد: البته گاهی ریش سفیدی و خواهش و تمنا برای برخی از فیلم ها می کنیم ولی جزو ضوابط ما نیست و جزو ارتباطات ما است که دوستانه است و به فیلمی که احساس می کنیم نیاز به کمک دارد، این تلاش را می کنیم تا بتوانیم سینمای بیشتری را روابطی در اختیارشان قرار دهیم.

مجله شبانگاهی «چشم شب روشن» به تهیه‌کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا شنبه تا چهارشنبه ساعت 23 از شبکه چهار سیما پخش می‌شود.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.