یادگار کهن قزوین رو به فراموشی

در قدیم، مسگری یکی از پررونق‌ترین حرفه‌ها بود، تا اندازه‌ای که بازار Store بزرگی به نام مسگرها در آن وجود داشت. متاسفانه این روزها مسگری در قزوین روبه زوال است و علت اصلی آن را تغییر سبک زندگی بیان کرده‌اند. مسگری سابقه‌ی زیادی در قزوین دارد و در زمان‌های گذشته پرطرفدارترین هنرهای این خطه به شمار می‌آمد اما این روزها اغلب مسگرها تغییر شغل داده‌اند و همان تعداد کمی که این حرفه را ادامه می‌دهند دیگر به تولید نمی‌پردازند و به عرضه روی آورده‌اند. تقاضای کم برای این کالای باارزش سبب شده که دیگر صدای چکشی از مسگرها به گوش نرسد. از دیگر دلایل از رونق افتادن مسگری می‌توان به بالا رفتن سن استادان و کاهش تعداد هنرجویان اشاره کرد.

یکی از مسگران باسابقه‌ی قزوین به نام کریم بروجردی در این رابطه چنین گفت: مسگری شغل اجدادی من است و پدربزرگ و پدرم نیز به همین حرفه مشغول بودند و حالا من هم سالهاست مسگری می‌کنم. از زمانی که ظرف‌های آلومینیومی و پلاستیکی به بازار آمدند بازار خرید مس از رونق افتاد. ما در گذشته دو کارگاه داشتیم اما حالا فقط فروشنده هستیم.

بروجردی در میان صحبت‌هایش چنین گفت: مسگری دیگر در میان مردم جایگاهی ندارد و هیچ حمایتی هم از این حرفه نمی‌شود که بتوانیم به آینده امیدوار باشیم. گاهی در صدا و سیما صحبت‌هایی غیر کارشناسانه می‌شود و درباره‌ی ضررهای استفاده از ظرف‌های مسی می‌گویند که صدمات زیادی به حرفه‌ی ما وارد می‌کند.

وی افزود: امروزه ظرف‌ها با دستگاه تولید می‌شوند زیرا ساخت یک ظرف مسی حدود 2 روز زمان می‌برد که با احتساب هزینه‌ی کارگر به صرفه و عاقلانه نیست. مسگرها با مشکل تهیه‌ی مواد اولیه نیز مواجه هستند و نوسان قیمت‎ها هم باعث شده که تولیدکنندگان نتوانند به خوبی فعالیت کنند. یکی از مشکلات دیگر این است که در حرفه‌ی ما همه‌ی کارها تنها با پول نقد انجام می‌شود.

این تولیدکننده‌ی باسابقه افزود: برای این که اصالت هنر Art مسگری را حفظ کنیم، پس از ساخت ظرف کمی هم با چکش رویش کار می‌کنیم. ظرف‌های مسی جنبه‌ی مصرفی خود را از دست داده‌اند و به کالایی تزئینی تبدیل شده‌اند. این موضوع خطری جدی برای تولیدکنندگان است زیرا این امکان وجود دارد که همین مقدار استفاده هم دیگر وجود نداشته باشد.

یکی دیگر از مسگران قزوین به نام محمود اویسی که 50 سال سابقه‌ی مسگری دارد چنین گفت: بازار کار مسگران از رونق افتاده و مردم به ظرف‌های بلوری و چینی روی آورده‌اند و تمایلی به خرید مس ندارند. نداشتن بیمه یکی از مهمترین مشکلات فعالان در این صنف است. این روزها استادان قدیمی کهنسال شده‌اند و جوانان هم تمایلی به ورود به این حرفه نشان نمی‌دهند.

این روزها مس دیگر یکی از صنایع دستی به حساب نمی‌آید زیرا مثل گذشته مس و کارگر قیمت ارزانی ندارند و تولید ظروف مسی با دست، کار به صرفه‌ای نیست. بعضی‌ها برای حفظ هنر مسگری، شروع به آموزش آن به علاقه‌مندان کرده‌اند اما این راه‌کارها موقتی است و تا اقداماتی جدی در این زمینه انجام نشود، کاری از پیش نمی‌رود و جوانان وارد این حرفه نمی‌شوند. اگر کمی به هنرمندان تسهیلات داده شود، این حرفه از حالت رکود خارج خواهد شد.

مدیرکل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری قزوین، آقای محمد علی حضرتی‌ها در خصوص مشکلات مسگران گفت: کالایی که جنبه‌ی مصرفی خود را از دست بدهد و به کالایی لوکس و دکوری تبدیل شود، خود به خود از مسیرش خارج می‌شود و این مشکل برای مسگران پیش آمده است. در گذشته مس از ظرف‌های مصرفی مردم به حساب می‌آمد اما با ورود ظروف پلاستیکی کار برای مسگران دشوار شد. تقریبا می‌توان گفت که در دهه‌ی 60 همان تعداد کمی که از مغازه‌های مسگران در بازار مسگران قزوین باقی مانده بود نیز تعطیل شدند.

محمد علی حضرتی‌ها گفت: برای حفظ این هنر تلاش کردیم آن را به علاقه‌مندان آموزش بدهیم. ما از استادانی که رویکرد هنری به مسگری دارند، استفاده خواهیم کرد و امیدواریم مردم از ظروف مسی بیشتر استفاده کنند تا این هنر پررونق شود. در حال حاضر به دلیل ضرورت وجود کارگاه برای آموزش و تولید ظروف مسی، با مشکل روبه‌رو هستیم اما از افرادی که تمایل داشته باشند در مناطق روستایی، کارگاه راه بیندازند حمایت خواهیم کرد.

مسئولان تلاش کردند تا برای حفظ این هنر به علاقه‌مندان مسگری را بیاموزند اما در واقع نه استادکاران و نه جوانان تمایلی در این زمینه نشان دادند.

خواندنی های رکنا را در اینستاگرام دنبال کنید