تصمیم گیری بر سر «روسیه»، «چین» و «دست دوم ها»

مشکل دریافت ارز شرکت‌های هواپیمایی برطرف شد

صنعت هوایی یکی از اولین بخش‌هایی بود که بلافاصله بعد از انقلاب تحریم شد تحمیل بیش از 30 سال تحریم نشان از اهمیت نقش این صنعت در مبادلات اقتصادی جهان دارد. با وجود تحریم‌ها ایران توانست صنعت هوایی خود را سرپا نگه دارد. سال 58 تعداد ناوگان هوایی 25 بود اما اکنون تعداد ناوگان به 310 رسیده است. برجام فرصتی پیش آورد تا با استفاده از آن ایران دست به نوسازی ناوگان و تحول بخش هوایی بزند. بعد از برجام خرید 200 هواپیمای ایرباس، بوئینگ و‌«ای تی آر» در دستور کار ایران قرار گرفت و قراردادهای خرید هواپیما نخستین قراردادها بعد از توافق بود. اما با خروج امریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها از طرف این کشور، تحویل هواپیماها لغو شد. تا پیش از آن 3 ایرباس و 13‌ای تی آر به ایران تحویل داده شده بود. اما محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در مراسم تجلیل و تکریم نخبگان و متخصصان صنعت هوانوردی تأکید کرد توسعه ناوگان هوایی با وجود تحریم‌ها ادامه دارد .او اظهار داشت که «ما نیاز داریم از آینده صنعت هوانوردی تصویر‌سازی کنیم و برای رسیدن به آن با اراده‌ای مستحکم حرکت کنیم. ‌شأن ملت ما نیست که در سطح نامناسبی در هرم مشاغل هوانوردی باقی بمانند. حضور در این هرم، از قاعده تا رأس، یعنی از اپراتوری تا سطح خلق فناوری‌ها و سامانه‌های پیشرفته‌شان ملت ما است و ما باید به این سمت حرکت کنیم.» با بازگشت تحریم برای نوسازی هواپیما و خرید قطعه شرکت‌های هوایی راهکارهایی پیش رو دارند. خرید هواپیماهای نو و دست دوم از جمله این راهکارها است. اما بر اساس تحریم‌های جدید، مجوز فروش هر نوع هواپیما به ایران که در تولیدات آن بیش از ۱۰ درصد تکنولوژی و محصولات امریکایی استفاده شده لغو شده است. به همین دلیل برخی شرکت‌ها هواپیمای نو چینی و روسی را که کمتر از 10 درصد تکنولوژی امریکایی در ساخت آن استفاده شده برای خرید مد نظر قرار داده‌اند. کارشناسان در گفت‌و‌گو با «ایران» تأکید کردند که صرف نو بودن هواپیما مناسب خرید نیست. بحث‌های عملیاتی و آموزشی و توانایی تعمیر و تأمین قطعه از مواردی است که به زعم کارشناسان در نوسازی ناوگان در شرایط تحریم اهمیت بسیاری دارد. همچنین شرایط آب و هوایی ایران برای پرواز برخی هواپیماها متناسب نیست آنها با اشاره به تجربه هواپیماهای توپولوف و آنتونوف تأکید دارند که هواپیمای خریداری شده حداقل باید در صنعت هوایی امتحان خود را پس داده و مهمتر اینکه این هواپیما استانداردهای جهانی را کسب کرده باشد.

محدودیت سنی برای هواپیماهای خریداری شده

مقصود اسعدی دبیر انجمن شرکت‌های هوایی

بر اساس سند چشم‌انداز تا افق 1404 ایران به حدود 550 هواپیما نیاز دارد. تعداد ناوگان ما در حال حاضر 310 عدد است. براساس قانون Law تحریم‌های جدید امریکا هواپیماهایی که بیش از 10 درصد قطعات و تکنولوژی آنها امریکایی است منع خرید دارند بنابراین خرید هواپیماهای دست دوم هنوز در دستور کار شرکت‌ها قرار دارد. دستورالعمل سازمان هواپیمایی کشوری تعیین کرده که سال ساخت هواپیمای خریداری شده نباید از سال 1998 بیشتر باشد یعنی متوسط عمر 20 سال برای هواپیمای دست دوم مورد تأیید است. هنوز برای خرید هواپیمای روسی یا چینی شرکت‌ها تصمیم قطعی نگرفته‌اند. از طرفی ساز و کارهای مالی با توجه به بازگشت تحریم‌ها محدودیت‌هایی برای شرکت‌ها ایجاد کرده و کار سخت شده است با این حال ایرلاین‌ها تلاش می‌کنند علی رغم تحریم مشکل خود را حل کنند. تحریم برای صنعت هوایی ناآشنا و جدید نیست و شرکت‌ها مکانیزم‌های تأمین هواپیما و قطعه را می‌دانند. برای تأمین قطعه در گذشته هم مشکل داشتیم و این مشکل جدیدی نیست اما با بازگشت تحریم‌ها هزینه خرید برخی قطعات 50 درصد افزایش یافته است. قطعات خریداری شده و مورد استفاده حتماً باید گواهینامه‌های لازم را کسب کرده باشد. بیشتر قطعات بعد از اوورهال و تعمیر دوباره مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هواپیمای دست دوم اولویت دارد

علیرضا منظری، کارشناس هوایی

تحریم همیشه شرایط خاصی را ایجاد می‌کند با اینکه تحریم‌های جدید محدودیت‌های سخت‌تری برای مبادلات پولی با ایران لحاظ کرده است اما با توجه به تجربه‌ای که داریم دورزدن تحریم‌ها و اضافه کردن هواپیما به ناوگان ادامه دارد. اینکه در این شرایط شرکت‌ها خرید چه نوع هواپیمایی را مورد نظر دارند بحث مفصلی است. به نظر می‌رسد خرید هواپیمای دست دوم بر هواپیمای نو اولویت دارد. در خرید هواپیمای نو مجبوریم هواپیمایی بخریم که قطعات امریکایی در ساخت آن کمتر از 10 درصد باشد بنابراین با این محدودیت هواپیمای روسی یا چینی تقریباً تنها گزینه ما خواهد بود. باید هواپیمایی بخریم که در شرایط تحریم در دسترس است و تأمین قطعات آن امکان پذیر است زمینه تعمیر آن در کشور باشد و از نظر عملیاتی و آموزشی در ایران سابقه‌دار باشد. خرید هواپیمای دست دوم در زمان تحریم از نظر ساز و کارهای قوانین راحت‌تر است. متوسط عمر ناوگان ما بالا و بیشتر از 20 سال است. از هواپیماهای موجود حدود 150 هواپیما به‌دلیل مشکل موتور یا قطعه زمینگیر است. اما با توجه به شرایط اقتصادی و افزایش قیمت بلیت و هزینه استفاده از هواپیما دیگر نمی‌توانیم با قطعیت بگوییم که به 200 هواپیما برای نوسازی نیاز داریم. بر اساس آمار امسال آمار سفرهای هوایی 20 درصد کمتر شده بنابراین این آمار روی پیش‌بینی‌های قبلی در مورد تعداد ناوگان مورد نیاز اثر دارد.

شرایط خاص آب و هوایی ایران در پروازها

علیرضا جهانگیریان، رئیس سابق سازمان هواپیمایی کشوری

برای خرید هواپیما به منظور رفع نیاز کشور هر نوع هواپیمایی که استانداردهای بین‌المللی را پشت سر گذاشته و پیشینه پروازی بهتری داشته باشد اولویت دارد. در خرید هواپیما باید به شرایط آب و هوایی ایران بسیار دقت داشته باشیم هر هواپیمایی قابلیت پرواز در شرایط هوایی ایران را ندارد. ممکن است هواپیماهای نو که اکنون برای برخی شرکت‌ها در اولویت خرید است متناسب با شرایط اقلیمی کشور ما نباشد.نکته دیگر اینکه هواپیمایی که قصد خرید آن را داریم باید عملکرد خود را در سطح بین‌المللی نشان داده باشد و تعداد پروازهای آن به قدری باشد که ما بتوانیم بر اساس آن تصمیم‌گیری کنیم که این هواپیما چه میزان امنیت دارد. فرودگاه‌های ایران به‌خاطر شرایط جغرافیایی در مناطق پست و بلند قرار دارد .درواقع شرایط جغرافیایی ایران شرایطی خاص است و کشورهای کمتری این نوع شرایط جغرافیایی را دارند. آب و هوای چهارفصل ایران شرایطی برای پرواز‌ها ایجاد می‌کند. برخی هواپیماها قابلیت پرواز در هوای سرد و برخی قابلیت پرواز در مناطق گرم را ندارند. ساخت برخی هواپیماها با توجه به شرایط منطقه ای است که مناسب هر آب و هوایی نیست. با توجه به تجربه ای که سال‌ها در صنعت هوایی و در شرایط تحریم تحمیلی بر این صنعت داریم باید در خرید هواپیما تمامی جوانب را در نظر بگیریم.اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید

سهیلا یادگاری