باید به‌دنبال عدم‌انحصار باشیم نه انحصارگرایی

به گزارش گروه اجتماعی رکنا، اخیرا بخشنامه‌ای از طرف رئیس قوه قضاییه به زیرمجموعه‌های این قوه ابلاغ شده مبنی بر اینکه مراجع قضایی و ستادی این قوه استعلامات مربوط به صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی را باید از سازمان صدا و سیما دریافت کنند، سال گذشته نیز مجلس طرحی را در کمیسیون فرهنگی بررسی کرد که انحصار این کار دست صدا و سیما باشد، این مصوبه با اصل آزادی ارتباطات که در قانون به آن اشاره شده منافاتی ندارد؟‌

مجلس شورای اسلامی الان کاری که باید انجام دهد این است که رسانه‌های دیداری و شنیداری را از انحصار خارج کند نه اینکه آن را انحصاری کند. الان در دنیا شاهد ظهور تلویزیون‌های اینترنتی هستیم که امکانات متعددی را برای مخاطبان ارائه می‌کنند. الان دنیا به سمت وب3 در حال حرکت است که یک وب آنلاین حسی و تصویری است، مثلا اتفاقی در گوشه‌ای از دنیا روی می‌دهد و به وسیله دوربین‌های 360درجه مخاطب با رویداد به‌صورت لحظه‌ای مواجه می‌شود. اگر چه گفته می‌شود که مخاطب به جای واقعیت با شبه‌واقعیت طرف است اما این واقعیتی است که در فضای مجازی شبیه‌سازی‌ شده است. به‌دلیل همین اتفاقاتی که در دنیا در حال روی دادن است، ‌معتقدم که مجلس باید با پژوهشگران این حوزه، نخبگان و دانشگاهیان ارتباط داشته باشد و دنیای وب 3 را با پیامدهایش بررسی کند. نه اینکه انحصار این مسئله به‌دست یک رسانه بیفتد.

این مسئله به رابطه بین حکومت، سیاست و مردم آسیبی وارد نمی‌کند؟‌

ابتدا باید به این نکته اشاره کنم زمانی که صحبت از راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی می‌شد می‌گفتند مگر امکان دارد این اتفاق بیفتد و جایی باشد که افراد به‌صورت گروهی و دور از هم کنار یکدیگر باشند؟ ‌اما دیدیم که این اتفاق در دنیا افتاد و جهان از انفجار اطلاعات به انفجار پیام و در نهایت به انفجار تصویر-حس یا واقعیت مجازی شده، خواهد رسید. الان موضوع روز در رسانه‌ها، موضوع VR است که چالش آینده روزنامه‌نگاری است، الان حقوقدان‌های میان‌رشته‌ای مثل افرادی که در حقوق سیاسی تحصیل و مطالعه کرده‌اند، معتقدند که ساختارهای سیاسی در آینده باید به‌گونه‌ای دیگر باشد، چرا که حاکمیت و شهروند 2مدل رفتار می‌کنند و دیگر حاکمیت نمی‌تواند نسبت به شهروندان اعمال مقررات کند، ‌اکنون رابطه بین حکومت و شهروندان از نظر حقوق سیاسی در دنیا در دست بررسی و محل بحث است. در این وضعیت در کشور ما مقرراتی تنظیم می‌شود که مثلا صدا و سیما انحصار رسانه‌های آنلاین را در دست داشته باشد. در این میان مشخص نیست وظیفه وزارت ارتباطات چیست؟ حتی اگر این وظیفه به‌عهده وزارت ارتباطات هم نهاده می‌شد، باز هم این وزارتخانه باید با انجمن‌های علمی برای برخی اقدامات خود ارتباط می‌گرفت.

اکنون موضوعی به نام کتاب و تئاتر تنها چیزی است که براساس پیشرفت‌های ارتباطی -بر طبق نظریه ارسطو- تا‌کنون محفوظ مانده و تکنولوژی‌های ارتباطی این دو را نمی‌تواند تحت‌الشعاع خود قرار دهد. ما باید تلاش کنیم جامعه را در برابر تحولات تکنولوژیک ارتباطی -حتی برای وب 3- از طریق تشویق به خواندن و توسعه تئاتر که کمتر تحت‌تأثیر تکنولوژی ارتباطی قرار می‌گیرند حفظ کنیم. اکنون دنیا به این نتیجه رسیده که مردم را با این دو رسانه –کتاب و تئاتر- حفظ کند که یکی از اینها می‌تواند درخصوص رسانه، ژانر روزنامه‌نگاری تحلیلی باشد. این نوع روزنامه‌نگاری به پرسش‌های مخاطب که چگونگی و چرایی واقعه است، پاسخ می‌دهد ولو اینکه مخاطب با واقعیت مجازی همراه شده و با رویداد مواجه شود. با وجود این پرسش‌های مخاطب باقی می‌ماند. بنابراین دنیای آینده دنیایی است که اگر ما نخواهیم قربانی و اسیر تکنولوژی ارتباطی شویم، باید به تئاتر، کتاب و در رسانه به روزنامه‌نگاری تحلیلی احترام بگذاریم و آنها را ترویج کنیم.

موضوع انحصاری شدن رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر و آنلاین مغایر با بحث آزادی بیان که در منشور حقوق شهروندی هم به آن اشاره شده، نیست؟‌

مسلما این مسئله مغایر با بحث آزادی بیان و حقوق شهروندی است، ما در کشورمان اصل تفکیک قوا را پذیرفته‌ایم، بر این اساس قرار نیست قوه مجریه حقوق شهروندی را تضمین کند، این کار به‌عهده قوه قضاییه است، اما قوه مجریه می‌تواند زمینه‌های تضمین این کار را فراهم کند. ما 3نوع آزادی بیان داریم: آزادی بیان پیش از آزادی بیان که به آن آزادی اندیشه گفته می‌شود، هنگام آزادی بیان که ارائه دیدگاه‌ها و آرا و نظرات است و آزادی پس از بیان که در ایران با آن با مشکل مواجهیم که البته قبل از این موارد باید آزادی اندیشه محترم شناخته شود. اگر به این اصول احترام گذاشته شود، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که تضمن عملی برای ابلاغیه‌ها و قوانین و مقررات وجود داشته باشد.

برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.