فرق روانشناس با روانپزشک چیست؟
رکنا : فرق روانشناس با روانپزشک چیست؟ دراین مطلب فرق های این دو رشته پزشکی را بررسی می کنیم.
روانپزشک و روانشناس هر دو در حوزه مسایل روان کار می‌کنند؛ با این حال، کارکردی متفاوت دارند. اولی پزشک است و پس از فراغت از تحصیل در پزشکی عمومی، وارد رشته تخصصی روانپزشکی می‌شود و در نهایت «متخصص روانپزشکی» یا همان «متخصص اعصاب و روان» نام می‌گیرد. دومی (روانشناس) در رشته‌ای از رشته‌های علوم انسانی تحصیل کرده است. روانشناسی شاخه‌های گوناگونی دارد که یکی از آنها با درمان بیماران در ارتباط است و «روانشناسی بالینی» نام دارد.
روانپزشک وظیفه «تشخیص» مشکل یا بیماری را برعهده دارد و بر اساس تشخیص، مدیریت درمان را بر عهده می‌گیرد. به بیان دیگر، او با در نظر گرفتن جهات مختلف مشکلات فرد مراجع، باید بتواند منشأ جسمانی، روانی، خانوادگی یا اجتماعی مسایل پیش‌آمده را تشخیص دهد و در صورت وجود یک بیماری، آن را از موارد مشابه تمیز دهد. او ممکن است فرد مراجع را برای انجام آزمایش تشخیصی به آزمایشگاه بفرستد یا از روشهای نوار مغزی یا تصویربرداری تشخیصی کمک بگیرد. پس از تعیین تشخیص، او باید مناسب‌ترین شیوه یا شیوه‌های درمان را انتخاب و اعمال کند. این روش‌ها شامل تجویز دارو، اجرای روان‌درمانی یا مشاوره، و در مواردی به کارگیری دستگاه یا ابزاری برای درمان است. روانپزشک ممکن است فرد مراجع را برای اجرای آزمون‌های (تست‌های) روانشناسی یا اجرای روان‌درمانی به کارشناس ارشد یا دکتر روانشناسی بالینی ارجاع دهد و در مواردی از یاری مددکار اجتماعی یا کاردرمانگر بهره گیرد. در بسیاری از موارد بدون سود بردن از چنین تیمی، نتیجه دلخواه به دست نمی‌آید.
بیشتر از این روانشناس و روانپزشک بخوانید:
روانپزشکی و روانشناسی تخصص هایی هستند که اشتراکاتی را با یکدیگر دارند. متخصصان هر دو – روانپزشکان و روانشناسان – متخصصان سلامت روان هستند. حوزه تخصص آن ها روان – و چگونگی اثرگذاری آن بر رفتار و تندرستی – است. آنها اغلب برای پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری های روانی با یکدیگر همکاری می کنند. و هر دو متعهد هستند برای برقراری سلامت روان افراد به آن ها کمک کنند.
اما تفاوت هایی بین روانپزشکی و روانشناسی وجود دارد. و گاهی اوقات مردم این اختلافات را، به ویژه در زمانی که به دنبال کمک هستند، گیج کننده می دانند. برای اینکه موضوع حتی گیج کننده تر هم شود، باید بدانید که روانپزشکان و روانشناسان تنها متخصصان سلامت روان نیستند که شما می توانید انتخاب کنید! مشاوران سلامت روان، مددکاران اجتماعی، پرستاران و سایر افرادی که به مسائل مربوط به سلامت روان می پردازند نیز هستند. و اگر رویکرد های چندگانه ی درمان را، از مشاوره گرفته تا انواع مختلف روان درمانی ها، در نظر بگیرید، کل سیستم بهداشت روانی شبیه مازی (هزارتو) است که راه گشایی آن تقریبا غیر ممکن است.
اما در اینجا راهنمایی وجود دارد که می تواند کمک کند راهتان را در این هزارتو پیدا کنید.
از کجا شروع کنیم
مسائل مربوط به سلامت روان، به ویژه اگر مزمن (عموماً مداوم یا عود کننده) باشند، می توانند ناتوان کننده باشند. بدن شما قادر است درست مشابه بیماری های جسمی، به افسردگی یا اضطراب پاسخ فیزیکی دهد. و گاهی اوقات، مشکلات روحی در واقع ممکن است ناشی از یک وضعیت جسمی باشد. بنابراین اگر تصور می کند مشکل روانی دارید، اولین کسی که باید به او مراجعه کنید، پزشک مراقبت های اولیه شما است.
پزشک از شما در مورد علائم، مدت زمانی که آن ها را دارید، و اینکه آیا آن ها ثابت یا موقتی هستند، سوال خواهد کرد. پزشک شما مشکلات جسمی که می تواند باعث بروز علائم شود را بررسی خواهد کرد و به شما در تصمیم گیری نوع متخصص سلامت روان و مناسب ترین درمان برای شما کمک خواهد کرد.
انواع متخصصان سلامت روان
پزشک شما ممکن است شما را به هر یک از متخصصان سلامت روان که ادامه آمده است، معرفی کند:
روانپزشک
روانپزشک، پزشکی (M.D. یا D.O.) است که در پیشگیری، تشخیص و معالجه بیماری های روانی تخصص دارد. آموزش روانپزشک با چهار سال تحصیلات تکمیلی آغاز می شود و پس از آن، با یک دوره کارآموزی یک ساله و حداقل سه سال آموزش تخصصی به عنوان متخصص روانپزشکی ادامه می یابد. یک روان پزشک برای تشخیص مشکلات سلامت روانی از سایر بیماری های زمینه ای که ممکن است با علائم روانی خود را نشان دهند، آموزش دیده است. علاوه بر این آنها اثرات بیماری روانی بر سایر وضعیت های جسمی (مانند مشکلات قلبی یا فشار خون بالا)، و تأثیر دارو ها بر روی بدن (مانند وزن، قند خون، فشار خون، خواب، و عملکرد کلیه یا کبد) را رصد می کنند.
تفاوت روانشناس و روانپزشک
به عنوان پزشک، روانپزشک مجاز به نوشتن نسخه است. بسیاری از اختلالات روانی – مانند افسردگی، اضطراب، ADHD یا اختلال دو قطبی – بطور مؤثری با دارو های خاص قابل درمان هستند. در صورتی که با روانپزشک در تعامل هستید، بخش عمده ای از درمان ممکن است بر روی مدیریت دارو تمرکز داشته باشد. گاهی اوقات صِرف دارو برای درمان بیماری روانی کافی است. در برخی مواقع ترکیبی از دارو و روان درمانی یا مشاوره لازم است. در چنین مواردی ممکن است روانپزشک روان درمانی ارائه دهد، و یا ممکن است شما را به مشاور یا متخصص بهداشت روان دیگری ارجاع دهد.
روانشناس
روانشناس دارای مدرک دکترا (PhD ، PsyD یا EdD) در روانشناسی (که همان مطالعه ذهن و رفتار هاست) است. تحصیلات تکمیلی آموزشی در زمینه ی ارزیابی و درمان اختلالات روحی و عاطفی به روانشناس ارائه می دهد. پس از اتمام دوره تحصیلات تکمیلی، روانشناس بالینی یک دوره ی کارآموزی دو تا سه ساله را به اتمام می رساند و آموزش های بیشتری در زمینه ی روش های درمانی، نظریه روانشناسی و رفتار درمانی دریافت می کند.
روان شناسان دارای مجوز، صلاحیت انجام مشاوره و روان درمانی، انجام تست های روان شناختی و درمان اختلالات روانی را دارند. با این حال آنها پزشک نیستند. این بدان معناست که به استثنای چند ایالت، روانشناسان نمی توانند نسخه بنویسند یا اقدامات پزشکی انجام دهند. در اغلب موارد یک روانشناس در ضمن ارائه ی روان درمانی، در ارتباط با روان پزشک یا پزشک دیگری که برای بیماری روانی درمان پزشکی ارائه می دهد، فعالیت می کند.
مشاور سلامت روان دارای مجوز. مشاور روانشناسی، متخصص سلامت روانی است که دارای مدرک کارشناسی ارشد (MA) در روانشناسی، مشاوره یا یک رشته مرتبط است. یک مشاور حرفه ای علاوه بر مجوز، نیاز به دو سال تجربه اضافی در کار با یک متخصص سلامت روان واجد شرایط پس از تحصیلات تکمیلی دارد. مشاور سلامت روان با ارائه مشاوره یا روان درمانی قابلیت ارزیابی و درمان مشکلات روانی را دارد.
مددکار اجتماعی بالینی
مددکار اجتماعی بالینی حداقل دارای مدرک کارشناسی ارشد در کار و آموزش اجتماعی است تا بتواند بیماری های روانی را ارزیابی و درمان کند. مددکاران اجتماعی علاوه بر روان درمانی می توانند در زمینه مدیریت پرونده و برنامه ریزی ترخیص از بیمارستان و همچنین کار به عنوان مدافع بیمار و خانواده وی خدمت کنند.
پرستار روانپزشکی یا بهداشت روان
برخی پرستاران آموزش های ویژه ای در زمینه ارائه خدمات بهداشت روان داشته اند. این افراد بسته به سطح آموزش و گواهینامه آنها می توانند بیماران را از نظر بیماری روانی ارزیابی کنند و درمان هایی در قالب روان درمانی ارائه دهند؛ علاوه بر این آن ها در برخی ایالت ها مجوز تجویز و نظارت بر دارو ها، گاه به طور مستقل و گاه تحت نظارت پزشک، را دارند. این پرستاران همچنین در زمینه ارائه خدمات مدیریت موردی فعالیت داشته و به عنوان مدافعان بیمار خدمت می کنند.
تفاوت مشاوره و روان درمانی
اگرچه اصطلاحات مشاوره و درمان غالباً به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرند، اما بین روان درمانی و مشاوره روانشناختی تفاوت وجود دارد. مشاوره بر مسائل خاص تمرکز دارد و برای کمک به فرد برای پرداختن به یک مشکل خاص، مانند اعتیاد یا مدیریت استرس، طراحی شده است. تمرکز مشاوره روی حل مسئله یا یادگیری تکنیک های خاص برای مقابله با مشکلات یا اجتناب از مناطق مشکل زا است. همچنین معمولاً مشاوره کوتاه تر از درمان است.
فرق مشاور و روانپزشک
روان درمانی طولانی تر از مشاوره است و تمرکز آن روی طیف گسترده ای از مسائل است. اصل پایه ای این است که الگو های تفکر و رفتار فرد، چگونگی تعامل وی با جهان را تحت تأثیر قرار می دهد. بسته به روان درمانی خاصی که مورد استفاده قرار می گیرد، هدف کمک به افراد برای مدیریت تنش ها، شناخت الگو های رفتاری آن ها که ممکن است با رسیدن به اهداف شخصی تداخل داشته باشند، داشتن ارتباطات رضایت بخش بیشتر و کنترل بهتر واکنش های احساسی و عاطفی افراد به موقعیت های استرس زا است. ا اگر کسی به نوعی بیماری روانی مانند افسردگی، اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنی یا اختلال اضطرابی مبتلا باشد، روان درمانی نیز به مواردی که بیماری ها آنها را در زندگی روزمره تحت تأثیر قرار داده اند، می پردازد، و بر روی نحوه شناخت بهتر بیماری ها و کنترل علائم و پیروی از توصیه های پزشکی تمرکز می کند.
انواع روان درمانی
رویکرد های متعددی در زمینه ی روان درمانی وجود دارد که از آن ها نیز، به عنوان درمان یاد می شود و متخصصان بهداشت روانی شیوه های درمانی خود را بر اساس آن ها ترسیم می کنند. در اغلب موارد روان درمانی های مختلفی مناسب مشکلات خاص هستند. به عنوان مثال، برخی از روان درمانی ها عمدتاً برای درمان اختلالاتی مانند افسردگی یا اضطراب طراحی شده اند، در حالی که برخی دیگر عموماً کمک می کنند تا افراد مشکلات موجود در روابط را حل کرده یا موانع رضایتمندی بیشتر از زندگی را بر طرف کنند. برخی از انواع روان درمانی بصورت انفرادی با حضور درمانگر صورت می گیرد و برخی دیگر گروهی یا خانواده محور هستند. براساس گزارش انجمن روانشناسی آمریکا، این رویکرد ها در پنج گروه عمده قرار می گیرند.
روشهای روانکاوی یا روانپویشی. ایده پشت این نوع درمان این است که زندگی افراد متاثر از مسائل و تعارضات ناخودآگاه است. هدف درمانگر این است که به فرد کمک کند تا این مسائل را برای درک و حل آن ها، به سطحی آگاهانه منتقل کند. این کار ممکن است شامل تحلیل خواب و یا بررسی سابقه شخصی فرد باشد.
رفتار درمانی. تمرکز این رویکرد درمانی در راستای یادگیری و رفتار در تلاش برای تغییر الگو های رفتاری ناسالم است. برخی از درمانگران تلاش می کنند با استفاده از سیستم پاداش و مجازات به یادگیری ارتباطات جدید توسط بیماران کمک کنند و تغییرات رفتاری خاصی در آن ها ایجاد کنند. رویکرد دیگر ممکن است شامل یک سری مواجهات کنترل شده با محرک های ترس باشد تا فرد را نسبت به ترس غیر منطقی حساسیت زدایی کند.
درمان شناختی. اهمیت درمان شناختی به دلیل افکار شخص است. ایده این است که تفکر نا کارآمد همه آن چیزی است که منجر به احساسات یا رفتار های نا کارآمد می شود. هدف، کمک به شخص در تشخیص الگو های تفکر نا سالم و شناسایی و تغییر باور های نادرست است.
درمان انسان مدار. این رویکرد درمانی بر پایه ی این تفکر است که افراد قادر به انجام انتخاب های منطقی و بروز حداکثر پتانسیل خود هستند. این رویکرد درمانی غالباً بیمار محور است، بنابراین بیمار مسئول آن چیزی است در درون روی می دهد.
درمانی یکپارچه یا جامع. این رویکرد متکی بر یکپارچه سازی رویکرد های چندگانه برای درمان براساس نیاز های فردی بیمار است. به عنوان مثال، درمان رفتار شناختی ترکیبی از دو روش درمانی مجزا است و بر فکر و رفتار متمرکز است.
آغاز به کار با یک متخصص بهداشت روان
یافتن متخصص بهداشت روان مناسب و روش صحیح درمان، به اندازه یافتن پزشک مناسب مهم است. چه قصد داشته باشید به یک روانشناس مراجعه کنید و چه خواهید یک روانپزشک یا دیگر متخصصان سلامت روان را ببینید، باید با یک تماس تلفنی با این متخصص شروع کنید. در مورد روش متخصصان در مواجهه با مسائل ذهنی و چگونگی همکاری او با بیمار سؤال کنید. در مورد اینکه آیا او بیمه قبول می کند و چگونگی انجام پرداخت ها، سوال کنید. ممکن است دلیل خود را برای درخواست وقت ملاقات توضیح دهید و بپرسید که آیا وی در رویارویی با چنین مسائلی تجربه دارد یا خیر. در صورت رضایتمندی، گام بعدی ترتیب دادن قرار ملاقات است.
متخصص سلامت روان در اولین ملاقات با شما می خواهد با شما در مورد این موضوع صحبت کند که چرا فکر می کنید نیاز به درمان دارید. او می خواهد بداند علایم شما چیست، چه مدت است که آن ها را دارید و آیا در گذشته اقدامی درباره آن ها انجام داده اید. او احتمالا راجع به خانواده شما و کار شما و کار هایی که برای استراحت انجام می دهید، سوال خواهد کرد. این گفتگو اولیه در توسعه رویکرد مناسب برای درمان مهم است. پیش از ترک مطب، متخصص بهداشت روان باید برنامه درمانی را برای شما توصیف کند و به شما اجازه دهد هر گونه سؤال احتمالی خود را بپرسد.
احتمالا چند هفته طول می کشد تا کاملا با درمان خود راحت شوید. اگر بعد از دو یا سه بار مراجعه احساس راحتی ندارید، اجازه دهید متخصص بهداشت روان از این موضوع مطلع شود و توضیح دهید چرا این احساس را دارید. لازم است هر دو نفر شما برای به دستیابی به بیشترین نتیجه از درمان، به عنوان تیم با یکدیگر همکاری داشته باشید.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.
ارسال نظر