کرونا چه اثراتی بر شهر و شهرسازی دارد؟

کرونا / به گزارش رکنا، از اوایل سال جاری میلادی، جهان در جریان بحرانی قرار گرفت که شاید تصور نمی شد اینگونه جهانگیر شود؛ کرونا یا کووید ۱۹ که از شهر ووهان چین پای به زندگی انسان گذاشت، به سرعت در پهنه کره زمین انتشار یافت و تلفات جانی فراوانی بر جای گذاشت.

ایرج قاسمی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی در پژوهشی با عنوان «پیامدهای کرونا بر شهر و شهرسازی آینده» به کشف آثار احتمالی بحران ناشی از کرونا در فضای شهری، منطقه ای و هم افزایی این تاثیر و تاثر با الگوی روابط و رفتار انسان در فضا پرداخته است.

در این پژوهش با بررسی اسناد و منابع تاریخی و مشاهدات ناشی از تجربه زیسته، با گروهی از صاحب نظران و متخصصان این رشته مصاحبه شد و ۵۰ نفر از این افراد از طریق پرسشنامه، نظر خود را درباره متغیرها اعلام کردند.

محقق این پژوهش با بیان اینکه تحول در فرآیندهای سیستمی و شبکه ای شدن سیستم بر همه ابعاد زندگی انسان و از جمله دفاع و آمادگی مقابله با بحران های طبیعی و اسانی تاثیرگذار است، می گوید: «ویژگی های یک شبکه می تواند راهبردهای بازدارندگی را با تغییرات بنیادین رو به رو سازد و در این چارچوب، همه گیری جدید، نه مثل اسلاف خود (طاعون، وبا، ابولاو ..) بلکه با سرعت و شتاب بیشتری جوامع شرق تا غرب را درنوردیده است و به دنبال آن موجی از تحولات در ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایجاد کرده است.»

قاسمی معتقد است که «کرونا ویروس جدید از یک پدیده پزشکی به پدیده اجتماعی، اقتصادی و در پی آن شهرنشینی تبدیل شد و بر عکس سایر اپیدمی ها این بار کرونا، ثروتمند و فقیر را به یک چشم نگاه می کند، اما همواره گروه های آسیب پذیر به دلیل ناتوانی در رعایت بهداشت، الزام برای کار و تامین حداقل معیشت خانواده و پرسه زنی اجتماعی بیشتر در معرض خطر هستند که زمینه دیگری برای درگیری اجتماعی و اقتصادی همه گروه ها فراهم می کند.»

در این پژوهش محقق تلاش می‌کند تا برخی از زوایای موضوع برای ایجاد چالش فکری را بررسی کند و به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که کرونا و پروتکل های بهداشتی و درمانی، چه اثراتی بر شهر و شهرسازی خواهد داشت و پیامدهای این اثرگذاری چه خواهد بود؟

پژوهشگر ارزیابی تاثیر بحران کرونا بر شهر و شهرسازی را نیازمند گذشت زمان و نشانه های اولیه موضوع می داند و معتقد است که «شهر در جریان کرونا شمشیر دو لبه است، از یک سو شهرها بخش بزرگی از مشکل را دارند، زیرا گسترش بیماری را تشدید می کنند و همچنین نقش مهمی در آماده سازی و کاهش و سازگاری با همه گیری دارند.»

محقق در این پژوهش نتیجه گیری می کند که «کرونا به عنوان یک پدیده بهداشتی و زیستی در جهان ظهور پیدا کرد، اما به زودی با بستر قرار دادن روابط و مناسب های جهانی و تحت تاثیر روابط گسترده شبکه ای و قواعد و ضوابط حاکم بر آنها به سرعت در سراسر کشور و حتی مناطق روستایی دور نیز گسترش یافت.»

کرونا که در این تحقیق به عنوان یک مخاطره مدرن نامیده می شود، جامعه را درگیر کرده و به عقیده محقق این پژوهش نگرانی از تامین منابع مالی و کار و سایر نگرانی های حاکم بر جامعه در شرایط تحریمی، جایگاه خود را به بیم و نگرانی از سلامت و زنده ماندن داده است. در چنین بستری جامعه ابتدا آن را انکار کرد و به صورت مشارکت فعالیت های اجتماعی و بی تفاوتی مردم در مسافرت ها خود را نشان داد.

بر اساس یافته های این پژوهش صاحب نطران معتقد به تغییر آینده هستند، اما ضریب تغییرات گویای آن است که تحولات عینیت یافته وضع موجود، بیش از سایر متغیرها مورد وفاق و اتفاق نظر است؛ بنابراین ضمن تدوین اقدامات فوری در زمینه این موارد، برای سایر موارد نیز سناریوهای بلندمدت تری باید تدوین شود.

قاسمی نتیجه می گیرد که برای آماده شدن برای این تغییرات از هم اکنون باید سناریوهای احتمالی وقوع پدیده و نیز راهبرهای مواجهه با آن را اندیشید.

نتایج این پژوهش اردیبهشت ۱۳۹۹، در ویژه نامه پیامدهای شیوع ویروس کرونا-کووید ۱۹ نشریه ارزیابی تاثیرات اجتماعی چاپ شد. برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.

کدخبر: 612465 ویرایش خبر
لینک کپی شد
آیا این خبر مفید بود؟