صندلی های اجاره ای در مجلس / ورود ویژه شورای نگهبان به مسائل اقتصادی کاندیداها

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، پروانه مافی سیاستمدار اصلاح طلب، نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس، در دهمین دوره مجلس شورای اسلامی  در گفتگو با گروه اجتماعی رکنا از تلاش های زنان مجلس در بهبود شرایط زندگی اجتماعی زنان جامعه ایران، موانع ، حاشیه و متن های حضور بانوان نماینده در مجلس شورای اسلامی چنین گفت که در ادامه می خوانید:

• در دوره دهم مجلس حضور زنان پررنگ تر بود ولی باز لوایح حمایتی برای جامعه زنان نشد که به تصویب و اجرا برسد. موانع اصلی کجاست؟
• تعداد زنان در مجلس دهم با افزایش دوبرابری نسبت به مجلس نهم آغاز به کار کرد. در مجلس گذشته 9 زن نماینده بودند، در مجلس کنونی 18نفر وارد شدند. اما مینو خالقی بعد از انتخابات در مرحله تایید، شورای نگهبان تایید نشد و تعداد زنان به 17نفر تقلیل پیدا کرد. این 17 زن با سختی از شهرهای مختلف رای به دست آوردند. از ابتدا تصمیم گرفتیم خانم ها در همه کمیسیون ها حضور داشته باشند و همه آنها در یک کمیسیون انباشت نشوند. زنان براساس تخصص، مدرک تحصیلی و تجربه در کمیسیون های مختلف شروع به کار کردند و عمدتا در هیئت رئیسه ها قرار گرفتند. من کمیسیون داخلی کشور و امور شوراها را انتخاب کردم چرا که وزارت کشوری بودم و به عنوان نائب رئیس کمیسیون رای آوردم و فعالیتم را شروع کردم. سایر خانم ها نیز در کمیسیون های دیگر جای گرفته و در عضو هیئت رئیسه ها شدند. حرکت وفعالیت خوبی را شروع کردیم. خانم ها در حوزه های انتخابی پرتلاش عمل می کردند و باید در حوزه زنان هم فعالیت می کردند. یک خانم نماینده وقتی وارد مجلس می شود علاوه بر وظایف نمایندگی (قانونگذاری و نظارت بر اجرای قانون) باید در حوزه زنان هم فعالیت کند و تلاش هایی را در این حوزه به ویژه حوزه زنان و خانواده داشته باشند. فراکسیون زنان در مجلس دهم شروع به کار کرد. خانواده به جهت اهمیت آن در سال های اخیر مطرح است و لازم بود که به این حوزه رسیدگی شود. من پیشنهاد تشکیل یک فراکسیون مستقل را داشتم. با علی لاریجانی، رئیس مجلس جلسه ای گذاشتم و ایشان استقبال و حمایت کردند تا فراکسیون زنان فعال شود. البته یکسال طول کشید.

لایحه کودک همسری پایان ازدواج 9 ساله ها

در فراکسیون زنان و فراکسیون خانواده طرح های خوبی را دنبال کردیم و برخی به نتیجه رسید. یکی از طرح هایی که به نتیجه رسید؛«فرزندان حاصل از ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی، فاقد شناسنامه و هویت» بود. این افراد مشکلات بسیاری ایجاد می کردند و دامنه بزهکاری را توسعه می دادند. فردی که هویتی ندارد و از هیچ برگه رسمی که او را به رسمیت بشناسد، برخوردار نیست می تواند با یک سرخوردگی در جمع بزهکاران ورود کند زیرا برای تامین مخارج درمان نیازمند است و کار ندارد چون هویت ندارد. خوشبختانه توانستیم مصوبه این طرح را از مجلس و شورای نگهبان تایید بگیریم و به صورت قانون ابلاغ شد.

در بعضی از زمینه ها توفیقات نداشتیم ولی طرح شده و امیدواریم در مجلس های بعدی نمایندگان آنها را دنبال کنند و به نتیجه برسانند. دولت بحث کودک همسری را دنبال کرد ،کودک همسری را به صورت طرح مطرح کردیم ولی در کمیسیون رای نیاورد و به صحن نرسید. دولت کودک همسری را به صورت لایحه مطرح می کند و به صحن می آورد. طبق این لایحه سن پایه ازدواج دختران 13 و پسران 15 سال است. به نظرم این سنین مناسب است و بلوغ جسمی و جنسی دختران و پسران محقق شده و بلوغ فکری به دنبال آن به وجود می آید. این حداقلی است که سن ازدواج به اعداد پایین تر 12-11-10 و حتی 9 سالگی که متاسفانه در برخی نقاط کشور وجود دارد اتفاق نیفتد و مرز برای دختران 13سال و برای پسران 15 سال باشد. این لایحه به مجلس می آید و به نظرم مصوبه خود را می گیرد چرا که این سن مورد تایید برخی از فقها است. این طرح هم از طریق لایحه دولت به انجام می رسد.

امیدواریم نتیجه طرح منع خشونت علیه زنان به دولت دهم برسد

در مورد لایحه «خشونت علیه زنان» کار شده و به قوه قضائیه رفت تا در کمیسیون هایی قوه قضائیه بررسی شود. نمایندگان زن مجلس اعلام کردند که اگر این لایحه نیاید به عنوان طرح در مجلس خشونت علیه زنان را مطرح خواهیم کرد و به صورت طرح روی این موضوع کار کردیم. در روزهای اول تغییرات در سطح ریاست قوه قضائیه، آیت الله رئیسی با ما همکاری کردند و همکاری ایشان باعث شد بخش های مختلف کمیسیون قوه قضائیه نظراتشان بدهند و از قوه قضائیه خارج شده و به کمیسیون لوایح دولت ارسال شده است. امیدواریم که این لایحه به مجلس دهم برسد و می توانیم بگوییم که با تلاش های مداوم ما به تصویب هم برسد.

حضور زنان در مجلس ایران 6 درصد در جهان 24.3 درصد

طرح افزایش تعداد زنان در مجلس را مطرح کردم تا به ماده ای در قانون تبدیل شود. طبق این طرح اگر احزاب تصمیم به ارائه لیست انتخاباتی دارند موظف شوند که یک ششم از لیست و فهرست حتما از زنان باشند. این را به صحن آوردیم و در کمیسیون امور داخلی و شوراها رای آورد و به صحن آمد. اصرار ما به حضور، موثر و افزایش تعداد زنان بود تا کارهای بزرگی انجام دهند. تعداد زنان حاضر در مجلس را با دنیا مقایسه کردم. درصد تعداد زنان در حال حاضر در مجلس ایران 6درصد است در حالی که میانگین جهانی حضور زنان در مجالس دیگر 24.3 درصد است. البته مجلس کشورهایی مثل فنلاند، کشورهای اسکاندیناوی و... بیش از 24.3درصد است و در برخی از کشورهای اروپایی حضور زنان در مجلس به بالای 51درصد هم می رسد. حتی مقایسه ایران با کشورهای در منطقه خاورمیانه و کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان، پاکستان و ترکیه قابل توجه است. چیزی حدود 20درصد از تعداد نمایندگان مجلس عراق، چیزی حدود 80نفر از 325 نفر نماینده زن هستند. این مقایسه قابل توجیح بود و توانستم در کمیسیون برای این طرح رای بگیرم. آقایان با طرح موافق بودند ولی حس می کردند که زنان رقبای آینده آنها خواهند بود و صحنه را از دست مردان می گیرند به همین دلیل به این طرح رای ندادند. چون رای مخفی بود آنها رای ندادند و به همین دلیل ما به دنبال شفافیت آرا هستیم. حدود 63نفر از آقایان مجلس به این طرح رای دادند و با رای خانم ها حدود 80 رای کسب کرد و متاسفانه به تصویب نرسید. اگر این اتفاق رخ می داد ما احزاب را موظف می کردیم که حتما خانم ها در لیست انتخاباتی شان حضور داشته باشند.

استدلال آقایان مجلس برای رای ندادن این بود که احتمال دارد که خانمی که قابل باشد پیدا نکنیم. این توجیح منطقی نیست و بیشتر نگاه ها رقابت بود که بخشی از رقبای خود در انتخابات حذف کنند. امیدوارم در مجلس دوره های آینده این طرح به نتیجه برسد. در دنیا دو راه وجود دارد اول از طریق سهمیه است ولی نمی تواند راه درست باشد. اما راه دیگر این است که از طریق احزاب سیاسی زنان وارد مجلس شوند. احزاب فعالیت سیاسی زنانی را پالایش می کنند و با شناختی که از زنان پیدا می کنند می توانند پایگاه خوبی برای معرفی باشد. ما راه دوم را انتخاب کردیم ولی این راه هم به نتیجه نرسید.

قانون تسهیل ازدواج جوانان مورد بی توجهی دولت های از نهم تا دوازدهم

قانون «حمایت از خانواده» کاملا فراموش شده بود و ما آن را دوباره مطرح کردیم و اصلاح برخی قوانین آن در دستور کار قوه قضائیه قرار گرفت. بخشی از این اصلاحات انجام شده و برخی در حال اصلاح است. حتی مواردی وجود دارد که باید در قانون مدنی اصلاح شود و این قوانین در حال بازبینی است. در مورد «تسهیل ازدواج جوانان» در فراکسیون خانواده کار کردیم. مشکلاتی که جوانان در حوزه ازدواج با آن روبرو هستند را بررسی کرده و بازبینی کردیم که قوانینی برای تسهیل ازدواج جوانان وجود دارد یا خیر؟ سال 84قانون تسهیل ازدواج جوانان تصویب و ابلاغ شده ولی متاسفانه دولت های نهم، دهم، یازدهم و حتی دوازدهم نگاهی به این قانون نداشتند. این قانون برای مسکن، مخارج ازدواج و شغل جوانان تدبیرهایی داشت. البته کار سختی است و قانون وظایفی را برای دستگاه های مختلفی (مثل وزارت اقتصاد و دارایی، مسکن و شهرسازی، وزارت ورزش و جوانان و شهرداری) تعیین کرده بود.

اگر از سال 84 به تدریج روی آیین نامه آن کار می شد و به اجرا درمی آمد، میشد که مشکلات رفع و رجوع شود تا امروزه ما با مشکلات عدیده ای مواجه نباشیم. از منظر نظارتی با وزارت ورزش جوانان و مسکن و شهرسازی جلسات متعدد گذاشتیم و خواستیم که گزارش اقدامات خود را ارائه کنند. خودشان هم اذعان داشتند که چند سال است که در مورد این قانون اقدامی صورت نگرفته است. امید داریم تا پایان مجلس دهم در این بخش دستاوردی داشته باشیم. ماده 104 برنامه ششم، گفته شده است تا سال آخر برنامه ششم حتما آمار طلاق 20درصد کاهش یابد. برای این کاهش باید ابزارهایی داشته باشیم تا بتوانیم این کار را انجام بدهیم. مجلس کار اجرایی نمی کند اما باید نظارت خود را بر دستگاه های مرتبط داشته باشد.

کاهش ساعت کاری زنان

در حوزه خانواده «لایحه حقوق کودک و نوجوان» را دنبال کردیم. این لایحه 10سال بود که مورد توجه مجلس قرار نگرفته بود. ما این لایحه را به صحن آوردیم. خوشبختانه مصوبه گرفت و به قانون تبدیل شد. این محصول نمایندگان زن به ویژه فراکسیون خانواده است.

در مورد وقت کاری زنان شاغل که فرزند معلول، بیمار خاصی دارند و یا خودشان جسمی داشته باشند را مورد بررسی قرار داده و کاهش ساعت کاری آنها را به تصویب مجلس رساندیم. ساعت کاری این زنان از 44 ساعت به 36ساعت در هفته تقلیل پیدا کرد. البته زنانی که فرزند کوچک دارند نیز در این زمره قرار گرفت. قانون کاهش ساعت کاری زنان به تصویب رسیده و در حال اجراست. این تلاش ها توسط زنان مجلس در حوزه خانواده و زنان در حالی بود که به وظایف نمایندگی خود نیز رسیدگی می کردند و در حوزه های نمایندگی خود با مردم ارتباط داشتند.

نماینده خوب مجبور به دست کشیدن از زندگی شخصی است

• موانع راه شما برای دستیابی به نتیجه رساندن طرح ها و لوایح حوزه زنان چه بود؟

می توانم بگویم مانع جدی در مجلس نداشتیم به جز این که فرصت کمی داشتیم. کار زیاد بود و دلمان می خواست به همه این کارها برسیم. بیش از سه سال در مجلس بودم و بین 14 تا 16 ساعت کار کردم و گاهی 3-4ساعت می خوابیدیم. ما در ارتباط با مردم، رسیدگی به مشکلات حوزه انتخابیه، دفترهای مجلس و بیرون از مجلس، ملاقات با مردم و... فعال بودیم. هر ملاقات و ارتباط با مردم یک رسیدگی و پیگیری دارد که انجام می دهیم. از سوی دیگر برای موضوعاتی که در مجلس مطرح می شود نیز آماده می شویم تا اطلاعات تخصصی و علمی داشته باشیم و در مورد آن اظهارنظر کنیم. نطق ها، مسائل سیاسی و... را هم در دستور کار خود داشتیم. کلا کار نمایندگی بسیار پردغدغه و پرمشغله ای است و وقت زیادی را می طلبد. از همین جا به کسانی که می خواهند به مجلس بیایند توصیه می کنم روی این وقت حساب کنند و اگر بخواهند نماینده خوبی باشند باید از زندگی شخصی دست بکشند و خود را وقف این کار بکنند.

ورود جدی تر شورای نگهبان به مسائل مالی کاندیداهای دور بعدی انتخابات

• گفته می شود که فساد در فعالیت زنان کمتر است. با وجود افزایش تعداد زنان در مجلس دهم سلامت این دوره را چطور ارزیابی می کنید؟

من نمی توانم این سوال را به خوبی جواب بدهم چرا که اطلاعات دقیقی در این مورد ندارم و باید هیئت رئیسه به این سوال جواب بدهند. هیئت رئیسه اشراف کاملی در مورد نمایندگان دارند و اگر کسی مشکل جدی دارد یا شکایتی در مورد نماینده مطرح شده باشد آنها در جریان هستند ولی بالاخره همه جای کشور افراد خوب و سالم هستند، افراد ناسالم و متخلف هم هستند. مجلس نیز جدا از این فضا نیست. با وجود این که فیلتر شورای نگهبان مهم است و بسیار خوب پالایش می کند، گاهی بعضی از این فیلتر رد می شوند و بعد معلوم می شود که تخلفی هایی دارند. گاهی هم قبل از ورود به مجلس موضوعی ندارند و بعد از ورود به مجلس وسوسه هایی ممکن است آنها را به سمتی بکشد که درست نباشد. این دوره شورای نگهبان حساس تر و عمیق تر برروی مسائل شخصی کاندیداهای مجلس ورود پیدا خواهد کرد و مسائل مالی و اقتصادی آنها را بررسی می کند تا در مجلس بعدی این مسائل کمتر باشد.

تحقیر و تخریب مجلس دهم

• استیضاح یکی از ابزارهای مجلس است. در بسیاری از موارد استیضاح ها مطرح می شوند و در نطفه خفه می شوند. چرا؟ آیا این ابزار می تواند فسادزا باشد؟

هر ابزاری به جای خودش خوب است ولی اگر در جای خودش استفاده نشود بد می شود. با چاقو میوه پوست می کنید یا گوشت خرد می کنید، خوب است. در جراحی نیز بسیار مفید است اما همین چاقو به دست یک آدم متخلف بیفتد می تواند آلت قتاله شود. ابزار نمایندگی استیضاح، تحقیق و تفحص، نطق و تذکر است. اگر این ابزار در دست افراد سالم باشد قطعا بهترین استفاده از این ابزار می شود. اما گاهی اوقات شرایط متفاوت است. فضاسازی در مورد مجلس دهم زیاد بود و این مجلس تخریب و تحقیر شد.

متاسفانه از سوی جناح اصلاح طلب و اصولگرا مجلس دهم را مورد حمله قرار دادند. فضای مجازی نیز به تخریب بیشتر مجلس کمک کرد وقتی نسبت به موضوعی از وزیر سوال یا استیضاح مطرح می شود، وزیر یا معاونانش با مستندات و مدارک در کمیسیون ها توضیحاتی می دهند که نمایندگان را راضی می کنند. وقتی نماینده قانع شود امضای خود را پس می گیرد. این روند طبیعی است اما گاهی هم روند غیرطبیعی می شود. نماینده ای می خواهد یک پروژه برای مردم در شهرستان انتخابی خود انجام شود، از وزیر سوال مطرح می کند و فشاری که به وزیر می آورد باعث می شود که او نگاه جدی تری به آن پروژه داشته باشند. البته این روش های صحیحی نیست و نباید قوه مجریه در فشار قوه مقننه قرار گیرد.

تسری اختلاس ها از دولت دهم به دولت های بعد

• در حوزه مدیریت شهری جدید مدیرانی دستگیر شدند. آیا این فسادهای مطرح شده در مدیریت جدید اتفاق افتاده یا بوده و کسی به آنها اهمیت نمی داد.

فساد در برخی شوراها و مدیریت شهری محدود است. آمار تعداد اعضای شوراها بسیار زیاد است. 40-50نفر در تعداد چند هزار نفری، زیاد نیست و اهل منطق می گویند وقتی چیزی کم است انگار که نیست. این تخلفات در مدیریت شهری و شهرداری ها وجود دارد. به جهت این که گسترده شده و متاسفانه از دولت نهم و دهم اختلاس ها رایج شد و در سیستم اجرایی ماند و به دولت های بعدی هم تسری پیدا کرد. قوه قضائیه حساسیت ویژه ای روی آن پیدا کرد و سعی کرد با فساد مبارزه کند تا سیستمی نشود. مدیران شهری باید بدانند که دستگاه نظارتی قوی است و حساب ببرند و مدیران شهر هر تصمیمی که دلشان می خواهد را نباید بگیرند و بدانند که باید در چارچوب قانون عمل کنند. فساد در گذشته هم وجود داشته است ولی قوه قضائیه اکنون به این موضوعات ورود جدی تری پیدا کرده و با آن مبارزه می کند.

مردم به مسائل صفر و صدی می بینند

• مردم در شوراهای شهر به ویژه در تهران به اصلاح طلبان رای دادند و منتظر تغییر و تحول بودند. ولی انتظارات مردم برآورده نشد.

نمی توانم در مورد شورای شهر تهران صحبت کنم چرا که نیمی از زمان مدیریت آن باقی مانده است و شاید در دو سال آینده اتفاقات بهتری رخ دهد و بتواند جبران کند. اما در مجموع می توان گفت انتظاری که مردم داشتند برآورده نشد. منتهی مردم ما صفر و صدی می بینند ویک مسئله ای را به اوج می برند و همان را به صفر می رسانند. در واقعیت اینطور نیست. آدم ها صفر و صدی نیستند. شورای شهر تهران هم اقدامات خوبی انجام می دهد. چند روز گذشته ما چهارمین گرمخانه ویژه زنان را برای زنان متجاهر، کارتن خواب و... افتتاح کردیم که ثمره کار شورای شهر است. شورای شهر تهران پروژه های زیادی را دنبال می کند که نتایج آن در سال های بعد مشخص می شود. گاهی مردم ما در مقام قضاوت قرار گرفته و آنکه بر قله نشسته را پایین می آورند و کسی که در کف نشسته را بالا می برند. این نگاه برای حوزه سیاسی آسیب زننده است. امیدوارم شورای شهر تهران بتواند در دو سال باقی مانده کارهای جدی تری را پی بگیرد به ویژه آلودگی هوا در کلانشهرها که یکی از معضلات بزرگ کشور بود و ترافیک و حمل و نقل عمومی را به طور جدی ورود پیدا کند. البته کمبود منابع مالی و گرفتاری های بودجه ای که با خروج ترامپ از برجام گریبانگیر کشور شد، بسیار موثر بوده تا مدیریت شهری نتواند پروژه های بزرگ را دنبال کند. پروژه های سنگینی در دوره های قبل ساخته شده بود که بدهی مالی آن برای مدیریت جدید شهری مانده است. مشکلات عدیده ای در این مورد وجود دارد که امیدواریم که در دو سال باقی مانده انتظارات را برآورده کنند.

می گفتندصندلی های شما اجاره ای است

• اعتماد مردم به همدل بودن سیاستمداران با درد و مشکلات جامعه کمرنگ شده است ، این کاهش اعتماد تا چه میزان به عملکرد مسئولان بر می گردد؟

ما مردم ایران فوق العاده احساساتی هستیم ،روی احساسات تصمیم می گیریم و صفر و صدی به همه مسائل نگاه می کنند. واقعیت این است که در مجلس مشخص بود که ما اصلاح طلبان نیم یا تمام از مجلس نیستیم. سال اول مجلس عارف 103 رای برای کسب ریاست مجلس به دست آورد. گویی که می گفتند اصلاح طلبان 150 تا 160 نفر هستند اما آنها مستقلین مجلس بودند و به فراکسیون مستقلین رفتند. اشکال این بود که با این واقعیت جدی روبرو نشدیم و برای مردم توضیح ندادیم که ما یک سوم مجلس هستیم. بنابراین همه مسائل نمی تواند در ید قدرت یک سوم مجلس باشد. ما در برخی لوایح با کسب آرای 60-70 نفر از مستقلین توانستیم به نتیجه برسیم و نقش تعیین کننده داشته باشیم. استراتژیست ترین کار این بود که به مردم بگوییم که ما یک سوم مجلس هستیم و سطح توقع مردم را از آغاز بالا نمی بردیم. مردم فکر کردند همه این مجلس دست اصلاح طلب هاست و باید تمام مشکلاتی که در 40سال گذشته رخ داده را حل کنند. سطح توقع مردم بالا رفت و نگاهشان به همان اندازه منفی شد. از سوی دیگر تخریب و تحقیرهایی از گروه های رقیب وجود داشت. از همان ابتدای ورود به مجلس رقبای ما که رای نیاورده بودند و مجلس را از دست داده بودند به راحتی می گفتند: «ما این ها را تخریب می کنیم.» آنها پیغام می دادند «صندلی های شما اجاره ای است و ما 4 سال آن را به شما اجاره داده ایم!» یعنی بعد از 4 سال آن را از دستتان در می آوریم. این پروژه را خیلی جدی نگرفتیم وقتی رقبا می گفتند که این صندلی ها اجاره ای است و 4سال بعد باید آن را به ما پس بدهید، باید متوجه می شدیم که به شدت تخریب و تحقیر می کنند. از همان آغاز مجلس را می کوبیدند و «امید ناامید» را مطرح کردند و نشست های دانشگاهی ناامیدی را القا می کردند. دولت هم نقش مهمی داشت. نمایندگان اصلاح طلب مجلس سنگ تمام گذاشتند تا روحانی رئیس جمهور شود و در تبلیغات تمام تلاش خود را انجام دادند و موفق شدیم ولی دولت در بعضی محدودیت ها و فشارهایی که خودش داشت و ما نمی دانیم که چرا این کارها را کرد، باعث شد که لطمه جدی به اصلاح طلبان و مجلس بزنند. این محصولی بود که حاصل شد.

اولین زنی هستم که در مجلس رئیس کمیسیون مجلس شد

• حرف آخر؟

در اعتلای شرایط زنان در مجلس، کمیسیون مشترکی در مجلس به نام کمیسیون «درآمدهای پایدار شهرداری ها و دهیاری ها» که از کمیسیون های برنامه و بودجه، اقتصادی، امور داخلی کشور و عمران تشکیل شد. نمایندگان از این 4کمیسیون به این کمیسیون مشترک آمدند، انتخابات انجام شد و برای اولین بار در تاریخ مجلس ایران یک زن رئیس این کمیسیون انتخاب شد. در مجلس بعد از انقلاب و حتی مجلس ملی قبل از انقلاب هیچ زنی رئیس کمیسیون نبود. این هم یکی دیگر از افتخارات مجلس دهم است که توانست یک زن را به عنوان رئیس کمیسیون در تاریخ مجلس معرفی کند و آن زن هم من بودم.

خبرنگار: پریسا هاشمی