واکنش عراقچی به انتقاد از سخنانش در مورد اخراج افغان‌ها

به گزارش گروه سیاسی رکنا ؛ شماری از رسانه‌های ایران سخنان اخیر عباس عراقچی درباره احتمال درخواست از پناهجویان و مهاجران افغان برای ترک ایران را "جنجال‌برانگیز" ارزیابی کرده‌اند. این سخنان با واکنش‌های تندی در فضای مجازی روبرو شد و دولت افغانستان به طور تلویحی آن را "غیرمسئولانه" خوانده است.
معاون سیاسی وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز جمعه، ۲۰ اردیبهشت در گفت‌وگو با خبرگزاری دولتی ایرنا، از واکنش‌ها و اظهار نظرها درباره سخنانش ابراز تعجب کرد و انتقادها را ناشی از "برداشت‌های غلط" خواند.
عراقچی گفت: «بحث مهاجرین و پناهندگان یک بحث بین‌المللی است و مدیریت و تامین هزینه‌های مربوط به آن نیز یک مسئولیت بین‌المللی به شمار می‌رود.» او کشورهای اروپایی را ملزم دانست "سهم خود را در پذیرایی از مهاجرین ادا کنند" و افزود این کار می‌تواند در قالب پرداخت هزینه‌ها یا به شکل پذیرش بخشی از مهاجران و پناهجویان در کشورهای اروپایی انجام شود.

تهدید تلویحی اروپا
بسیاری از منتقدان انگیزه سخنان عراقچی را تهدید و تحت فشار قرار دادن کشورهای اروپایی برای جلب حمایت آنها برای مقابله با تشدید تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ارزیابی کرده‌اند. مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران همچنین به ارائه آمار اغراق‌آمیز و غیرواقعی از شمار مهاجران و هزینه‌ی اقامت آنها متهم شده است.
معاون سیاسی وزیر خارجه شامگاه چهارشنبه در یک برنامه تلویزیونی با طرح این ادعا که مهاجران و پناهجویان افغان سالی هشت میلیارد دلار هزینه به ایران تحمیل می‌کنند گفته بود: «اگر تحریم‌ها اثر کند و فروش نفتمان به صفر برسد، جمهوری اسلامی ایران مجبور است سیاست ویژه‌ای را برای اقتصاد خود در نظر بگیرد و ممکن است نتوانیم به این شکل ادامه دهیم و از برادران و خواهران افغانستانی‌مان بخواهیم ایران را ترک کنند.»
عراقچی ادعا کرده بود که بیش از سه میلیون شهروند افغانستان در ایران سکونت دارند که "دو میلیون فرصت شغلی را اشغال کرده‌اند و سالانه سه تا پنج میلیارد یورو از ایران خارج می‌کنند."
کمیسیاری عالی امور پناهندگان سازمان ملل شمار پناهجویان و مهاجران افغان را که به طور قانونی در ایران اقامت دارند حدود یک میلیون نفر برآورد می‌کند. دولت ایران می‌گوید بین یک و نیم تا دو میلیون شهروند افغانستان نیز به شکل غیرقانونی در این کشور اقامت دارند.

بحران اقتصادی ایران و بازگشت مهاجران
حسین عالمی بلخی، وزیر امور مهاجران افغانستان خرداد ماه سال گذشته در مراسم گرامی‌داشت روز جهانی پناهندگان تعداد کل افغان‌های ساکن ایران را دو میلیون و ۴۵۰ هزار نفر اعلام کرده بود. او گفته بود که از این تعداد ۹۵۰ هزار نفر کارت اقامت دارند، نزدیک به نیم میلیون نفر دارای اقامت‌های کوتاه و بلند مدت هستند و بقیه به شکل غیرقانونی در ایران به سر می‌برند.
مطابق گزارش‌ها طی سال ۲۰۱۸ و پس از سقوط شدید ارزش پول ملی ایران و افزایش افسارگسیخته بهای دلار و دیگر ارزهای معتبر خارجی بیش از ۷۷۰ هزار شهروند افغانستان این کشور را ترک کرده‌اند.
بخش دری دویچه‌وله چندی پیش در گزارشی درباره بازگشت مهاجران افغان نوشت: «مهاجرانی که بازگشتند از ایران شکایت دارند که با بدتر شدن مشکلات اقتصادی در ایران، بسیاری از کارفرمایان از پرداخت دستمزد کارگران افغان خودداری می‌کنند و این کارگران که اکثرشان مدرک قانونی اقامت ندارند، نمی‌توانند علیه آن کارفرمایان اقامه دعوی کنند.»
با توجه به بازگشت شمار زیادی از شهروندان افغان به کشورشان و آماری که نهادهای بین‌المللی و وزارت امور مهاجران افغانستان ارائه کرده‌اند، سخنان عراقچی درباره حضور بیش از سه میلیون شهروند افغانستان در ایران و اشتغال دو میلیون نفر آنها بسیار اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد.

استفاده ابزاری از مهاجران؟
صبغت احمدی، سخنگوی وزارت خارجه افغانستان در واکنش به سخنان عراقچی از جمهوری اسلامی خواست با مهاجران "مسئولانه" رفتار کند. به گزارش شبکه خبری "طلوع نیوز"، جاوید لودین، معاون سیاسی پیشین وزارت خارجه افغانستان در این باره گفته است: «هر از گاهی که روابط سیاسی هم در ایران و هم در پاکستان مطرح می‌شود، مهاجران افغان در آن کشور هم‌چون ابزار استفاده می‌شوند؛ اگر این مهاجران به کشور بیایند، اگر چه با مشکل روبه‌رو خواهند شد ولی به یک باره‌ از این جنجال خلاص خواهند شد.»
گفت‌گوی تلویزیونی عراقچی همزمان با نخستین سالروز خروج آمریکا از توافق هسته‌ای انجام شد که در پی آن تحریم‌های لغو یا تعلیق شده واشنگتن علیه تهران در دو دوره ۹۰ و ۱۸۰ روزه دوباره اعمال شدند.
ایالات متحده به تازگی نه تنها از تمدید معافیت شش ماهه هشت کشور اصلی خریدار نفت ایران خودداری کرد، که تحریم‌های جدیدی از جمله بر صادرات فولاد و تولیدات معدنی جمهوری اسلامی نیز اعمال کرده است. واشنگتن هدف از این اقدامات را وارد کرد "فشار حداکثری" بر جمهوری اسلامی برای به صفر رساندن صادرات نفت و کاهش درآمدهای ارزی تهران برای کشاندن این کشور به پای میز مذاکرات عنوان می‌کند.
عباس عراقچی می‌گوید سهیم کردن کشورهای اروپایی در هزینه اقامت مهاجران در ایران و سامان دادن به وضعیت آنها "یک مطالبه جدی" تهران است و در شرایط حاضر که دولت آمریکا با تشدید تحریم‌ها "سعی در محدودیت شدید منابع مالی جمهوری اسلامی دارد، مطالبه‌گری ملت ایران ابعاد جدیدی می‌یابد".

تنگناهای مالی ناشی از تشدید تحریم‌ها
معاون سیاسی وزیر خارجه ایران به صفر رساندن صادرات نفت را ناممکن عنوان کرد اما با تائید کاهش شدید درآمدهای ارزی این کشور به ایرنا گفت: «به همین خاطر ایران مجبور است سیاست‌های ویژه‌ای را اتخاذ کند و ممکن است به نقطه‌ای برسیم که نتوانیم هزینه‌ها را تأمین کنیم و از برادران افغان بخواهیم که کشور را ترک کنند.»
او افزود: «نمی‌خواهم تنش یا نگرانی در بین اتباع افغان ایجاد کنم ولی می‌خواهم صحنه را ترسیم کنم. اگر آمریکا بخواهد به سیاست تحریم ادامه دهد اگر مجبور [به اخراج مهاجران] شویم مسئولیت آن به عهده آمریکا خواهد بود.»
گفته می‌شود جمهوری اسلامی برای تامین هزینه نگهداری از مهاجران و پناهجویان سالی حدود ۲۰۰ میلیون دلار از سازمان ملل، اتحادیه اروپا و دیگر نهادهای بین‌المللی کمک دریافت می‌کند. عراقچی نه در گفت‌وگوی تلویزیونی و نه در مصاحبه با ایرنا به این کمک‌ها و میزان دقیق آن اشاره‌ای نکرده است.
تهدید به اخراج مهاجران یا بازگذاشتن مرزها برای خروج آنها بیش از آنکه خطر مستقیمی متوجه ایالات متحده کند، هشداری به کشورهای اروپایی است که از سوی جمهوری اسلامی به کم‌کاری و عدم قاطعیت در ایستادگی در برابر تحریم‌ها و فراهم کردن زمینه ادامه صادرات نفت و تسهیل مبادلات مالی متهم می‌شوند.
ایران چند روز پیش اعلام کرد که در واکنش به اقدامات آمریکا از انجام برخی تعهدات خود در توافق هسته‌ای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خودداری می‌کند. این تعهدات حفظ سقف مجاز برای ذخیره‌سازی اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین است.
وزیر خارجه، محمد جواد ظریف می‌گوید با تصمیم هفته گذشته آمریکا مبنی بر عدم تمدید معافیت‌ انتقال آب سنگین مازاد به خارج و مبادله اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد، در عمل پایبندی به سقف تعیین شده برای ذخیره آنها ممکن نخواهد بود.
سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای (بریتانیا، فرانسه و آلمان) از این تصمیم تهران ابراز ناخشنودی کرده و از ایران می‌خواهند به تعهدات برجامی خود پایبند بماند.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.