تجربه کشورها در حذف صفر از پول ملی

تحقیقی که در دانشگاه کالیفرنیا با بررسی تجربه 90 کشور جهان انجام شده، نشان می‌دهد که «تورم» اصلی‌ترین عامل حذف صفر از پول ملی است. در برخی از کشورهای جهان این اقدام در عمل باعث بهبود اوضاع اقتصادی می‌شود، در برخی تغییری ایجاد نمی‌کند و در برخی دیگر هم باعث می‌شود که شرایط تورمی، به غول ابرتورم تبدیل شود. ابرتورم شرایط تورمی عجیب و غریبی است که در بعضی مواقع طی هر 24 ساعت و یا حتی کمتر، قیمت‌ها دو برابر می‌شود.

در سال 1947 دچار بحران ابر تورم شد و در آن زمان دولت چین با اصلاحات ارزی و جایگزین کردن یوآن با یوآن طلایی، توانستند از این بحران عبور کنند.

کمی جلوتر و در دوره تاریخ معاصر، پرو یکی از کشورهایی است که با مسأله ابرتورم دست و پنجه نرم کرد. این بحران از دهه 1980 تا اوایل دهه 1990 طول کشید. در آن زمان ارزش 3 میلیارد و 210 میلیون از سُل، واحد پول قدیمی پرو، برابر با یک دلار بود. دولت پرو در آن زمان واحد پول اینتی را برای جایگزینی با پول قبلی معرفی کرد که البته باعث تبدیل تورم شدید به یک ابرتورم جدی و وخیم‌تر شدن اوضاع کشور شد. پژوهشی از سوی پژوهشکده پولی و بانکی ایران، نشان می‌دهد که از ابتدای دهه 60 میلادی به بعد، بیش از 50 کشور جهان در بیش از 80 مورد، اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند. بیشترین موارد حذف صفر هم در دهه‌های پس از جنگ جهانی دوم به کشورهای سوسیالیستی سابق و کشورهای امریکای مرکزی و امریکای لاتین مربوط بوده است.

یکی از کشورهای ناموفق در سیاست حذف صفر از پول ملی است. این کشور با تورم‌های سالانه به‌طور متوسط بالای چند صددرصد یا گاهی هزاران درصد همراه بوده است و 11 صفر از پول ملی خود طی سه مرحله در فاصله سال‌های 1996 تا 1984 حذف کرده است. در این فرایند با معرفی پزو، واحد پول جدید و قفل پزو به دلار(در برابری یک به یک) پس از بحران سال 2002 میلادی دچار بحران عمیق مالی و بانکی و سقوط کامل اقتصادی شد. حالا اما آرژانتین، یک اقتصاد نوظهور مهم در دنیا به حساب می‌آید.

اما یک نمونه موفق از سیاست اصلاح پولی و حذف صفرهای زائد در سال 2005 بوده است. ترکیه در دهه 70 تا پایان دهه 90 میلادی، گاهی نرخ‌های تورم بالاتر از 100 درصد در سال تجربه کرد و به همین خاطر در سال 2005 هم زمان با تدوین و اجرای سیاست تثبیت اقتصادی، اقدام به حذف شش صفر از پول ملی خود کرد. در یک دوره پنج ساله لیر جدید و لیر قدیم را در برابری یک لیر جدید برابر یک میلیون لیر قدیم به صورت توأمان در گردش قرار داد. سیاست اصلاح پول ملی ترکیه در سال 2010 با خارج کردن تمام لیرهای قدیم از گردش و رواج قانونی فقط لیر جدید با موفقیت کامل به اتمام رسید.

در جدیدترین مورد نیز، ونزوئلا اقدام به حذف صفر از پول ملی کرده است. بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول(IMF) نرخ تورم این کشور در ابتدای سال 2019 به 1 میلیون درصد هم خواهد رسید. در ماه آگوست، رئیس جمهوری این کشور ارزی جدید را با کاهش 5 صفر از بولیوار، پول ملی این کشور معرفی کرد، حداقل دستمزد و مالیات بر ارزش افزوده را افزایش داد و یارانه سوخت را هم کاهش داد. اما این سیاست‌ها در جنگ با ابرتورمی که در 5 سال اخیر بلای جان این کشور شده شکست خوردند.اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید

ریحانه یاسینی