حسن روحانی ابتدا برای آموزش عالی، جعفر میلی‌منفرد را انتخاب کرده بود که با «نه» قاطع مجلس نهم روبه‌رو شد و در نهایت سرپرستی این وزارتخانه به «جعفر توفیقی» رسید. عملکرد توفیقی، موافقان فراوانی داشت اما منتقدان او درمجلس هم مصمم بودند تا درنهایت، «رضا فرجی‌دانا» به مجلس اصولگرایان معرفی شود و از سد آن هم بگذرد و در نهایت هم بحث بورسیه‌های غیرقانونی پیش آمد و فرجی دانا در ٢٩ مرداد ٩٣، استیضاح شد تا پس از آن، «محمدعلی نجفی» سرپرستی طولانی‌مدت خود را درجایی آغاز کند که درهمین دوران، «محمود نیلی احمدآبادی» و «فخرالدین احمدی دانش‌آشتیانی» نتوانستند با عملکردشان درآن، رضایت پارلمان‌نشین‌ها را به ‌دست آورند. سکان مدیریت وزارتخانه علوم درنهایت و در آخرین روزهای آبان ٩٣ به «محمد فرهادی» رسید که این‌بار استقبال نمایندگان را به ‌همراه داشت، دورانی که به گفته فعالان دانشجویی دوره سکوت وزارت علوم بود. با روی کار آمدن دولت دوازدهم حسن روحانی به دانشگاهیان وعده داد تا سرو سامان جدی تری به وضعیت دانشگاه‌ها بدهد گرچه در انتخاب وزیر علوم هم مشکلاتی داشت و این وزارتخانه سه ماهی به سرپرستی سید ضیا هاشمی اداره می‌شد. در این سه ماه اسامی مختلفی برای وزیری، این وزارتخانه بر سر زبان‌ها افتاد از الهام امین‌زاده گرفته تا خاکی صدیق. در سوی دیگر هم اسم مصطفی معین، جعفر توفیقی و فرجی دانا بر سر زبان‌ها افتاد و اما در نهایت منصور غلامی به مجلس شورای اسلامی معرفی شد کسی که سابقه ریاست در دانشگاه‌های مختلف از جمله بوعلی سینای همدان را در کارنامه خود داشت و در نهایت با رأی مجلس حالا یک سال و چند ماهی است که بر صندلی این وزارتخانه تکیه زده است.

وزیری که با آمدنش خیلی‌ها توقع تغییر و تحول جدی در دانشگاه را داشتند اما آنطور که فعالان سیاسی و صنفی دانشجویان می‌گویند منصور غلامی هم نتوانسته خواسته‌های دانشجویان و مطالبات تشکل‌های سیاسی را به طور کامل برآورده کند و سایه نهادهای امنیتی همچنان بالای سر دانشگاه است. موضوعی که غلامرضا ظریفیان استاد دانشگاه آن را این چنین توضیح می‌دهد: دولت یازدهم و دوازدهم در انتخاب وزیر علوم تنگناهای بسیاری داشته است توقع دانشگاهیان در انتخاب وزیر علوم در دولت یازدهم و دوازدهم بسیار بالا بوده است اما مجلس با دولت یازدهم و البته دوازدهم همراهی نکرد و همین موضوع بر فضای سیاسی دانشجویان هم تأثیر گذاشته است. دانشجویان توقع داشتند که وزیر بتواند سایه نهادهای امنیتی را از دانشگاه دور کند اما این اتفاق تاکنون نیفتاده است و دانشجویان فقط در دوران انتخابات شور و هیجان در دانشگاه داشتند و ما دیگر نشاط هنگامه‌های انتخابات را در دانشگاه نمی‌بینیم.

وی می‌گوید: بخشی از دانشجویان احساس می‌کنند می‌توانند در کشور تأثیر‌گذار باشند آنها بدون توقع کمک می‌کنند و هدفشان هم کسب قدرت نیست با این حال صدای این دانشجویان شنیده نمی‌شود. البته قبول دارم که در دولت یازدهم و دوازدهم 150 تشکل دانشجویی شکل گرفت اما راه اندازی این تشکل‌ها هم دانشجویان را راضی نکرد.

ظریفیان با اشاره به اینکه احزاب در جامعه بشدت ضعیف عمل می‌کنند و دانشجویان به همین علت، صدای گروه‌های مختلف شده‌اند می‌گوید: دانشگاه یک کارکرد تعهد اجتماعی دارد و همین موضوع موجب شده تا دانشجویان این موضوع را در رسالت خود قرار دهند و در سوی دیگر احزاب قدرتمند در جامعه که نهادهای مدنی‌اش به شکل حرفه‌ای کار سیاسی می‌کنند وجود ندارد مثل نهادهای سیاسی و صنفی معلمان، کارگران، روزنامه‌نگاران یا نویسندگان بخوبی کارشان را انجام نمی‌دهند و دانشجویان صدای این انجمن‌ها هستند البته همه می‌دانند که دانشجو در تحولات سیاسی و اجتماعی کشور نقش بسزایی داشته است. شما در دوره سازندگی، اصلاحات، مهرورزی و اعتدال حرکت‌های سیاسی و بحق دانشجویان را بخوبی می‌توانید ببینید.

وی با تأکید بر اینکه دانشگاه و فعالیت‌های دانشجویی فرصت است نه تهدید اظهار می‌کند: در این سالها برخی‌ها مخالف حرکت‌های دانشجویی بوده‌اند. ما نباید نگاه از بالا به پایین به دانشجو داشته باشیم. در این سالها این نگاه در دانشگاه وجود داشته است. دانشجویان را گروهی حقیقت جو و در عین حال منصف می‌دانم. چنین نیست که دانشجو فقط نقاط منفی را می‌بیند. دانشجویان خیلی منصف‌تر و به جامعه متعلق‌تر از ما هستند. خیلی از آنها از ما دیندارتر و ملی‌تر هستند. حرکت دانشجویی حرکت اصلاحی و اعتدالی با نگاه آرمانخواهانه است. به جای اینکه در پارادایم سیاسی مسأله را جست‌و‌جو کند و وقتش را صرفاً صرف درگیری سیاسی کند، وقتی در عرصه سیاسی وارد می‌شود سیاست را توسعه می‌دهد. انتخابات را منطقی‌تر می‌کند. درک جامعه را برای حضور آگاهانه‌تر در انتخابات آماده می‌کند. در چنین مواقعی جنبه تعاملی هم پیدا می‌کند.

به گفته وی البته در دولت اعتدال گشایش‌هایی هم داشته‌ایم و تشکل‌های دانشجویی مجوز فعالیت گرفتند و تعداد نشریات دارای مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از 4 هزار و 300 جلد فراتر رفته است.

اعتراض به پولی شدن دانش

اعتراض دانشجویان به مسایل صنفی و دانشجویی از جمله اجرای قانون Law سنوات دانشجویی بیش از یک سال است که در دانشگاه‌های مختلف ادامه دارد برخی از دانشگاهیان توانستند با تجمعاتی که داشتند سنوات تحصیل خود را بیشتر کنند اما بسیاری دیگر هنوز نتوانستند به این خواسته خود دست پیدا کنند. علی اکبر مؤمنی ملک شاه دبیر انجمن صنفی دانشگاه صنعتی شریف هم درباره فعالیت صنفی دانشجویان می‌گوید: رئیس جمهور بارها به دانشگاه آمد و هر کدام از دانشجویان مخالف و موافق دولت هم درباره مشکلات دانشگاهیان صحبت هایی داشته‌اند و ما توقع داشتیم این مشکلات از ناحیه وزیر علوم حل شود اما این اتفاق نیفتاد و ما همچنان شاهد مشکلات صنفی دانشجویان هستیم.

او به مشکلات سنوات دانشجویان در دانشگاه‌های مختلف اشاره می‌کند و می‌افزاید: یکی از بدیهی‌ترین حقوق دانشجویان بحث سنوات آنها است. از سال گذشته دانشجویان دانشگاه‌های مختلف از جمله صنعتی امیرکبیر، تهران، صنعتی شریف، اصفهان، شهید بهشتی و تربیت مدرس به اجرای قانون سنوات و به تبع آن پولی شدن آموزش عالی اعتراضی داشتند. براساس ماده ۱۵ آیین‌نامه آموزشی مصوب وزارت علوم، سنوات مجاز دانشجویان ورودی سال ۹۳ به بعد در دوره کارشناسی 8 ترم، کارشناسی ارشد 4 ترم و دکترا 8 ترم است. دانشجویان در صورتی که در مقطع کارشناسی نتوانند در ۸ نیم سال تحصیلی، روند تحصیل خود را به پایان برسانند شامل این قانون شده و نمی‌توانند از تسهیلات صندوق رفاه، خدمات رفاهی، خوابگاه و تغذیه استفاده کنند که این امر هزینه‌های زیادی برای دانشجویان به همراه خواهد داشت. ضمن اینکه باید شهریه نیز بپردازند.

وی تأکید می‌کند: مسئولان دانشگاه شریف بر این باورند که میانگین دکترای هوا فضای شریف 6 سال طول می‌کشد اما سنوات مجاز این دوره 4 سال است. البته برخی از دانشگاه‌ها نسبت به این مشکلات اعتراض کردند و حقشان را گرفتند اما دانشگاه‌های شهرستان‌ها هنوز در این باره مشکل دارند و جالب اینجاست که برخی از دانشجویانی که در تجمعات صنفی شرکت کرده‌اند و نسبت به مسأله سنوات و سرویس یا غذای دانشجویی اعتراض داشتند احکام سنگینی دریافت کرده‌اند.

مؤمنی ملک شاه با اشاره به اینکه دانشجویان به خاطر مشکلات اقتصادی جامعه مجبورند کار کنند اظهار می‌کند: وضعیت جامعه به گونه‌ای است که دانشجویان باید هم کار کنند هم درس بخوانند دیگر شرایط مثل قبل نیست که دانشجویان فقط تحصیل کنند حداقل توقع ما از وزیر علوم این است که زمان تحصیل ما هم کمی بیشتر از این قوانین باشد.

لغو برخی از سخنرانی‌ها

هر ساله با نزدیک شدن به «روز دانشجو» تکاپو بین دانشگاه‌های مختلف کشور به منظور برگزاری هرچه بهتر این روز آغاز می‌شود. امسال نیز دانشگاه‌ها سعی کردند با اطلاع‌رسانی پیش از موعد، برنامه‌های متفاوتی را با دعوت از طیف‌های مختلف با محوریت مناظرات و سخنرانی‌های سیاسی برگزار کنند، همه تشکل‌های دانشجویی باید از یک ماه قبل میهمان‌ها و موضوع مناظرات دانشجویی را به اطلاع معاونت فرهنگی دانشگاه‌ها برسانند. آنطور که برخی از فعالان سیاسی دانشگاه می‌گویند امسال هم مثل سال‌های گذشته با برخی از برنامه‌ها و میهمان‌های دانشجویان مخالفت کردند. دبیر اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در این باره می‌گوید: 16 آذر روز خروش دانشجویان است و ما هم توقع داریم بحث‌های کاربردی و تأثیر‌گذار در دانشگاه‌ها برگزار شود اما این برنامه‌هایی که در دانشگاه‌ها برگزار می‌شود به نوعی یک جشنواره دانشجویی است که عده‌ای از دانشجویان در آمفی تئاتر دانشگاه جمع شوند و شادی کنند. ما این برنامه را نمی‌خواهیم ما می‌خواهیم دانشگاهیان با مباحث جدی جامعه در سخنرانی‌هایی که در نظر گرفته‌ایم آشنا شوند. اما معاونان فرهنگی دانشگاه‌ها برنامه‌های دانشجویی را مهندسی می‌کنند آنها اجازه سخنرانی را به چهره های شاخص اصلاح‌طلب و اصولگرا نمی‌دهند.

محمدامین مهدی‌پور به سفرهای استانی رئیس جمهور در 16 آذر امسال و سال گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: توقع داشتیم رئیس جمهور 16 آذر را در یکی از دانشگاه‌های تهران می‌آمد و اتحادیه‌های مختلف می‌توانستند با او صحبت کنند اما امسال آقای روحانی به سمنان می‌رود و در آنجا برخی از اتحادیه‌ها و تشکل‌ها به صورت گزینشی ورود پیدا می‌کنند، اجازه سخنرانی به هر تشکلی را نمی‌دهند در مراسم سال تحصیلی جدید دانشگاه‌ها نماینده‌ای از اتحادیه اسلامی برای سخنرانی در حضور رئیس جمهور حضور نداشت و در مراسم 16 آذر ما در لیست نیستیم.

وی با اشاره به اینکه برخی از دانشگاه‌ها فعالیت‌های فرهنگی خود را به بهانه نبود بودجه تعطیل کردند اظهار می‌کند: بر اساس گزارش‌هایی که داریم بسیاری از دانشگاه‌های شهرستانی فعالیت فرهنگی خود را تعطیل کردند و آنها هیچ برنامه‌ای هم برای روز دانشجو ندارند.

غزل معصوم شاهی فعال دانشجویی دانشگاه امیرکبیر در این باره می‌گوید: مسئولان دانشگاهی با بسیاری از میهمان‌های دانشجویان مخالفت می‌کنند. آنها برخی اسامی را نشنیده حذف می‌کنند و ما نمی‌دانیم که معیار دقیق‌شان برای انتخاب افراد چیست. ما برای 16 آذر امسال اسم 18 نفر را برای مناظره و سخنرانی در دانشگاه در نظر گرفته بودیم اما در نهایت با 11 نفر موافقت کردند.

وی با اشاره به اینکه حذف برخی از افراد برای روز دانشجو هیچ دلیل منطقی ندارد می‌گوید: افرادی که در کمیته فرهنگی دانشگاه هستند اسامی افراد را در گوگل جست‌و‌جو می کنند و ویکی پدیا را باز می‌کنند هر چیزی در این صفحه نوشته شده را قبول می‌کنند. شما می‌دانید که هیچ استنادی به این صفحه نمی‌شود کرد برخی وقت‌ها شیطنت‌هایی هم انجام می‌شود که برخی از گروه‌های مخالف در کار ما کارشکنی می‌کنند.

برخی از تشکل‌های دانشجویی هم از انتظارات و مطالبات جنبش دانشجویی در دانشگاه می‌گویند. مهدی ایران پوری مسئول بسیج دانشگاه صنعتی امیرکبیر در این باره معتقد است: مطالبات دانشجویان، همان مطالبات اصیل حرکت و اهتمام به حرکت به سمت اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی است و معیار و سنجه ارزیابی را هم می‌توان در عملکرد در موارد و حوزه‌های مختلف سنجید، به هر میزان که اهتمام به حرکت به سمت این اهداف مشاهده شود یک جریان و یک تفکر در مدیریت کشور ارزشمند می‌شود و می‌توان گفت که انتظارات برآورده شده است. انتظاراتی که جنبش دانشجویی برحسب وظیفه ذاتی خود باید داشته باشد، انتظارات کم اهمیت و نخ نما شده ملعبه دست جریانات سیاسی نبوده و نباید باشد. برخلاف برخی انتظارات کهنه و دست چندم که کارکردی جز محدود کردن سقف مطالبات دانشجویی ندارند، انتظارات ما از جنس اصلاح در روندهای مدیریتی کشور و اداره کشور بوده و هست.

وی تأکید می‌کند: انتظارات ما از سیاست‌ها و نحوه نگرش‌ها به دانشگاه، فتح قله‌ها در همه عرصه‌ها من جمله حوزه‌های علمی، فرهنگی بوده است. در حداقلی‌ترین حالت انتظار این بود که روند رو به رشد و صعودی در این حوزه‌ها بود که امروز نه تنها کند شده است بلکه در برخی حوزه‌ها نزولی هم شده و اگر جریانی دغدغه اصیل داشته باشد همین روند رو به نزول در این موارد است که نتیجه‌ای جز ناامیدی و یأس عمومی ندارد، و نه دغدغه‌های واهی.

ایران پوری تأکید می‌کند: مطالبه اصلی در حوزه آزادی Freedom بیان هم ایجاد فضای آزاد برای منتقدین عملکرد دولت (به‌عنوان حقوق اساسی جریان دانشجویی) در چارچوب قانون بود. که نه تنها این فضا محقق نشده است بلکه اندک منتقدینی هم که وجود داشت نیز برچسب‌های متعددی دریافت کرده و با همه توان سعی در محدود کردن آنها شد. آسیب دیگر ایجاد فضای ناامیدی بواسطه نپذیرفتن نقدها بود. درواقع دولت هم با بستن افواه منتقدین و هم با گرفتن گوش‌های خود به روی حرف‌های آنها، زمینه بروز هرگونه اصلاحی را بست.

وضعیت دانشگاه‌ها از سازندگی تا اعتدال

تسلی محلا / خبرنگار

سازندگی: در دوره سازندگی جریانات دانشجویی کمتر مورد توجه بودند برای آنکه دولت می‌خواست روابط خارجی و مناسبات جهانی را تقویت کند. بخش خصوصی را فعال کرد و به توسعه کشور به لحاظ اقتصادی توجه داشت. دانشگاه در دور اول سازندگی به این وضعیت اعتراض کرد و اگر ما مراسم تحکیم را ببینیم و بخوانیم متوجه می‌شویم که در آن دوره انتقادات و شعارهای تندی نسبت به عملکرد دولت داشتند. اما در دوره دوم آقای هاشمی به‌ دلیل اینکه آن گفتمان دانشجویی سرخورده شد و پاسخی را که جنبش دانشجویی می‌خواست از دولت ندید دانشگاه به نوعی سرخورده شد و به انزوا رفت. در حقیقت در دوره دوم هاشمی، نوعی سکوت و رخوت برفضای دانشگاه و تحکیم حاکم شد، با برخی از دانشگاه‌ها که دانشجویانش نسبت به این موضوع اعتراضاتی داشتند برخوردهایی هم شد. تقریباً در آستانه سال 75 کم‌کم در درون گفتمان دانشجویی جریانات فکری مثل آقای سروش ریشه دواند. در آن سال‌ها ما شاهد یک گفتمان جدید در بدنه دانشگاه بودیم گفتمانی که گرایش‌ آزادیخواهانه داشت و اینکه جنبش دانشجویی تلاش کرد که توسعه عدالتخواهانه اقتصادی را به سمت توسعه سیاسی ببرد. این گفتمان آغاز شد و نتیجه‌اش رشد تشکل‌ها با گرایش‌های مختلف در دولت اصلاحات بود.

اصلاحات: در دوره اصلاحات دانشگاه‌های ما وارد عرصه جدیدی شدند که فقط نخبه‌ها در آن نقش بازی نکردند بلکه بدنه اجتماع هم در آن گفتمان نقش داشتند. دانشگاه دیگر نیازش سیاسی نبود، بلکه مطالبات دیگری را مطرح کردند و در آن سال‌ها از یک جنبش دانشجویی سیاسی وارد یک جنبش اجتماعی شد. اتفاقی که دوم‌خرداد را رقم زد و دانشجویان درباره آزادی‌های اجتماعی و مدنی حرف زدند. در زمان اصلاحات، دانشجو احساس آرامش در دانشگاه می‌کرد و فضای نقد و پرسشگری در دانشگاه گشوده شد. تغییرات بسیار زیادی در سطح آموزش عالی بوجود آمد و بدنه دانشجویی با آن گفتمانی که داشتند مطالباتشان را از دولت درخواست کردند. آن دوره مدیران به این تغییرات اعتقاد داشتند. دانشگاه با مجموعه عظیمی از تشکل‌ها مواجه شد، تشکل‌های سیاسی که هر کدام مسیر خودشان را می‌رفتند، 2500 انجمن‌ صنفی و کانون‌های پژوهشی شکل گرفت که پویایی ویژه‌ای به دانشگاه‌ها داده بود. 4 هزار نشریه دانشجویی در دوره اصلاحات منتشر شد که در نوع خودش بی‌نظیر بود. با این حال برخی هم ناراضی از این تغییرات بودند که در نتیجه آن حادثه Incident تلخ کوی دانشگاه رخ داد. شادابی دانشگاه متأسفانه از دیدگاه برخی از افراد در خارج از دانشگاه به رسمیت شناخته نشد. حاصلش برخورد شوک آفرین 18 تیر بود.

همین شوک در دانشگاه موجب شد که گفتمان جدید دانشجویی که همان آزادیخواهی بود از بین برود و شاهد عبور عده‌ای از دانشجویان از دولت اصلاحات شدیم و بخشی از دانشجویان هم رادیکال شدند و بخشی دیگر اما وفادار به اصلاحات ماندند.

مهرورزی

دوره احمدی‌نژاد صف‌بندی‌های شدیدی در دانشگاه بوجود آمد. دولت اعتقادی به فعالیت دانشجویی نداشت. ورق به‌ سمت محدود کردن تشکل های دانشجویی و حذف استقلال Esteghlal دانشگاه برگشت، اتحادیه‌های اصلاح‌طلب منحل شد و در سوی دیگر 4 اتحادیه اصولگرا مجوز فعالیت گرفت. دانشگاه‌ها به حاشیه رانده شدند و استادان از دانشگاه اخراج شدند. دانشجویان ستاره دار شدند. دوره احمدی‌نژاد جنبش دانشجویی سرخورده و منزوی و فضای دانشگاه کاملاً امنیتی شد. دانشجویان با کوچکترین اعتراضی حذف می‌شدند در این فضا کسی حرف نمی‌زد و مطالبه‌ای مطرح نمی‌شد.

اعتدال

در دولت روحانی استقلال به دانشگاه‌ها برگشت و فضا به‌طور محسوسی باز شد. دانشجویان ستاره دار به دانشگاه‌ها برگشتند و تمام استادان منتقد دولت که در دوره مهرورزی حذف شدند دوباره به کلاس‌ها بازگشتند. تشکل‌های سیاسی پویا شدند و چند صدایی در دانشگاه به وجود آمد.اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید

 

کدخبر: 442641 ویرایش خبر
لینک کپی شد
آیا این خبر مفید بود؟